Літаратурная Бераставіччына


Мікола Барэль	Кастусь Богуш	Сяргей Габрусевіч
Галіна Румак (Жывіца)	Марына Дзегцярова	Іван Летка
Святлана Пракопік	Кастусь Станкевіч	Ала Лагада
Барыс Лагада	Іван Дарашкевіч (Янук Д.)	Васіліса Пазнухова
Леанід Панасевіч	Надзея Сторажава	Пётр Купа

17 сентября – День народного единства

Фильм «На другом берегу» от студии «Беларусьфильм» расскажет зрителю о жизни в Западной Беларуси, присоединенной Рижским мирным договором к Польше. Действия киноленты разворачиваются в 1925 году у границы Западной Беларуси и БССР – там проживает главный герой фильма Павел вместе со своей матерью. Он наблюдает, как польская власть стремится ассимилировать белорусов, искоренить язык, культуру и веру. Волнения, партизанская война, жесткое подавление любых попыток сохранить национальную идентичность – все это через историю главного героя предстоит увидеть зрителю.

17 сентября в Беларуси отмечается День народного единства – государственный праздник, учрежденный Указом Президента Республики Беларусь от 7 июня 2021 г. № 206.

Введение этой даты в памятный календарь республики – дань памяти нашим соотечественникам, не смирившимся
с несправедливостью Рижского мирного договора
и боровшимся за воссоединение белорусского народа в едином национальном государстве.

Мирный договор, завершивший советско-польскую войну и подписанный 18 марта 1921 г. в Риге без участия белорусской стороны, привел к тому, что этнические белорусские земли, белорусский народ почти на два десятилетия были искусственно разделены на части. Этот раздел нанес серьезный удар по процессам национально-культурного и политического строительства Беларуси, сделал «белорусский вопрос» одним из основных полей напряженности в польско-советских отношениях и в последующие годы.

Западные области Беларуси (около 100 тыс. кв. км с населением свыше 3 млн человек) на два десятилетия вошли в состав польского государства. На этих территориях не было реализовано право белорусов на самоопределение и им пришлось претерпеть различные формы дискриминации – социальную, национальную, религиозную, экономическую. Это в корне нарушало положения Рижского мирного договора.

На землях Западной Беларуси, которые поляки пренебрежительно называли «крэсами усходними» – «восточной окраиной», осуществлялась целенаправленная жестокая политика эксплуатации местного населения, разграбления природных ресурсов, вывоза и уничтожения культурных и материальных ценностей.

Западная Беларусь использовалась Польшей как источник сырья и дешевой рабочей силы. Разрушенная Первой мировой войной экономика региона оставалась в застое. Крестьяне, составлявшие подавляющее большинство населения Западной Беларуси, страдали от малоземелья, полуфеодальной зависимости от польских панов-осадников. В поисках работы и средств к существованию жители белорусских деревень были вынуждены массово эмигрировать в страны Западной Европы и Америку.

Не было белорусских театров, закрывались клубы и библиотеки. В государственных учреждениях не разрешалось пользоваться белорусским языком. Нельзя умалчивать и о том факте, что политика полонизации в сфере образования, ставившая целью оторвать молодое поколение белорусов от своих национальных корней, привела к фактической ликвидации системы белорусских школ в Западной Беларуси (если до аннексии региона их здесь работало порядка четырехсот, то уже в 1938/1939 учебном году не осталось ни одной). В связи с высокой платой за обучение, бедностью, препонами со стороны польских властей был резко ограничен доступ белорусских детей в средние школы. Вузы для них были практически недоступными.

Закономерным результатом такой политики польских властей в Западной Беларуси стало мощное национально-освободительное движение. Борьба белорусов принимала различные формы – от забастовок и демонстраций до вооруженных выступлений.

Тысячи простых белорусов, сотни деятелей белорусского национально-освободительного движения, поэты, писатели подвергались репрессиям, были арестованы и отправлены в польские тюрьмы и концентрационный лагерь в Березе-Картузской, десятки из них были замучены и погибли. Воспоминания бывших заключенных лагеря с исчерпывающей полнотой раскрывают режим каторжного труда, голода, антисанитарии, варварских наказаний и изуверских издевательств, с помощью которых лагерная администрация пыталась сломать узников морально и физически, превратить их в покорных и безработных рабов.

Несмотря на все масштабные репрессивные меры, которые предпринимались польским властям на протяжении двух десятилетий в отношении местных жителей Западной Беларуси, им так и не удалось уничтожить национального самосознания белорусов, разорвать основы духовной связи белорусского народа, искусственно разделенного границей.

Конец 1930-х годов в сфере межгосударственных отношений крупнейших европейских стран характеризуется сложностью и противоречивостью. Попытка СССР инициировать создание системы коллективной безопасности натолкнулась на долгие и бесплодные переговоры со стороны стран Запада, которые тем самым фактически подтвердили, что не стремятся к созданию единого антифашистского блока.

В сложившихся обстоятельствах правительство СССР было вынуждено пойти на переговоры с Германией. Необходимо заметить, что подписание германо-советского договора о ненападении 23 августа 1939 года (получившего известность как «пакт Риббентропа-Молотова»), не делало стороны союзниками ни формально, ни фактически (даже учитывая наличие «секретного дополнительного протокола»), хотя некоторые недобросовестные авторы и предпринимают попытки доказать обратное.

1 сентября 1939 года с нападения Германии на Польшу началась Вторая мировая война. Первые недели войны были ознаменованы стремительным продвижением германских войск по территории Польши, бегством польского правительства из страны и фактической ликвидацией польской государственности.

В сложившейся ситуации СССР заявил, что «берет под свою защиту жизнь и имущество украинского и белорусского населения восточных областей Польши». 17 сентября Красная Армия перешла советско-польскую границу. В архивных документах красноречиво зафиксированы восторженные настроения абсолютного большинства местных жителей, которые с радостью встречали красноармейцев как освободителей с цветами, хлебом-солью. Свидетель тех сентябрьских событий белорусский поэт Максим Танк позднее говорил, что «никаким сводкам, реляциям, более поздним свидетельствам историков не под силу передать тот энтузиазм и радость, с какими трудящиеся Западной Беларуси встречали весть о воссоединении».

Военных действий между польскими и советскими войсками почти не было (отмечено около 40 случаев сопротивления пограничных патрулей, скоротечные столкновения под Гродно, Кобрином, Вильно, Сопоцкином) и к 25 сентября территория Западной Беларуси была уже полностью освобождена.

1 октября 1939 года Политбюро ЦК ВКП(б) приняло постановление «Вопросы Западной Белоруссии и Западной Украины», которым предусматривался созыв Украинского и Белорусского Народного собраний.

В соответствии с данным постановлением 22 октября 1939 года в Западной Беларуси прошли всеобщие выборы, участвовать в которых имели право все жители региона, достигшие 18-летнего возраста. Кандидатуры депутатов Народного собрания выдвигались крестьянскими комитетами, временными управлениями, собраниями рабочих по предприятиям, собраниями рабочей гвардии и интеллигенции. В голосовании приняли участие 2 672 280 избирателей (96,71 % выборщиков), которые избрали 927 депутатов.

28–30 октября 1939 года в Белостоке состоялось Народное собрание Западной Беларуси, которое единогласно приняло Декларацию о вхождении Западной Беларуси в состав БССР и избрало полномочную комиссию для передачи данного решения Верховным Советам БССР и СССР.

14 ноября 1939 года сессией Верховного Совета БССР был одобрен Закон о воссоединении Западной Беларуси с БССР, в котором, в частности, говорилось: «Принять Западную Белоруссию в состав БССР и воссоединить тем самым великий белорусский народ в едином белорусском государстве».

Сбылась сокровенная мечта миллионов белорусов. Упоминавшийся ранее Максим Танк по поводу этих событий писал: «Сессия Верховного Совета приняла Закон о включении Западной Белоруссии в состав СССР и объединении ее с Белорусской Советской Социалистической Республикой. Эту знаменательную дату уже никогда не вычеркнуть с нашей истории. Я эту дату – дату с которой мы начали зваться людьми – навсегда золотыми буквами внес бы во все наши календари, как самый великий праздник после Великого Октября».

Безусловно, объединение Западной Беларуси с БССР осенью 1939 года стало актом исторической справедливости и подарило возможность белорусскому народу вновь воссоединиться, жить и развиваться в едином суверенном национально-территориальном объединении. Это Единство – наша настоящая национальная ценность, которую необходимо уважать, беречь и защищать.

Сегодня государственные архивы Республики Беларусь обеспечивают хранение значительного объема документов по теме Воссоединения, архивисты проводят изучение и способствуют объективному информированию общественности об этих событиях.

Основные комплексы документальных материалов концентрируются в Национальном архиве Республики Беларусь, Белорусском государственном архиве кинофотофонодокументов, Белорусском государственном архиве-музее литературы и искусства, Государственных архивах Брестской, Гродненской, Минской областей, Государственном архиве общественных объединений Гродненской области, Зональном государственном архиве в г. Молодечно.

Среди хранящихся архивных материалов – официальные документы центральных и местных органов власти (законы БССР, декларации Народного собрания Западной Беларуси, постановления, инструкции, протоколы заседаний, телеграммы ЦК КП(б)Б, СНК БССР, оперативные сводки НКВД БССР, докладные записки наркоматов БССР, а также документы командования Белорусского фронта. Дополняют данный материал докладные записки и письма руководства БССР в ЦК ВКП(б); постановления Временных управлений Полесской и Белостокской областей и облисполкомов, материалы обкомов и райкомов КП(б)Б, а также отдельных городов и бывших поветов).

Значительная часть указанных документов содержит информацию о территориальном размежевании Западной Беларуси и Западной Украины, установлении нового административно-территориального деления, реорганизации школьного образования, подготовке к выборам в Верховный Совет БССР и СССР.

Большой интерес представляют документы, содержащие сведения хозяйственно-экономического и статистического характера (введение в Западной Беларуси советской валюты, перевод стрелок часов согласно минскому времени, перешивка железнодорожной колеи в соответствии со стандартом, принятом в СССР и т.д.).

Уникальный пласт визуальных источников по истории Воссоединения представляют собой фотодокументы, которые преимущественно находятся на хранении в Белорусском государственном архиве кинофотофонодокументов. На фотографиях и кадрах кинохроники запечатлены эпизоды, связанные с входом на территорию Западной Беларуси частей Красной Армии и встречей их местными жителями, аграрными преобразованиями, выборами в Народное собрание Западной Беларуси и др.

Документы по истории воссоединения через призму культуры находятся на хранении в Белорусском государственном архиве-музее литературы и искусства. Здесь можно ознакомиться с поэтическими произведениями Янки Купалы, Якуба Коласа, Максима Танка на данную тему, публикациями в периодической печати.

Архивные документы однозначно свидетельствуют, что воссоединение западнобелорусских земель с БССР осенью 1939 года стало актом исторической справедливости.

Восстановленное единство позволило белорусам выстоять в огненные годы Великой Отечественной войны, занять почетное место в международном сообществе, стать одним из соучредителей Организации Объединенных Наций.

Государственный праздник – День народного единства – служит объективным напоминанием о самодостаточности белоруской нации и незыблемости белорусской государственности, символизирует преемственность всех поколений белорусского народа, формирует чувство сопричастности каждого гражданин к судьбе страны и укрепляет сплоченность общества на пути построения сильной, суверенной и процветающей Беларуси!

Чытаем кнігі па тэме

Адзін народ, адзіная Радзіма: паэзія, проза, публітыстыка / укладальнік Bіктар Шніп. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2021. — 280 с., [8] л.: іл.

Кнігу «Адзін народ, адзіная Радзіма», якая выйшла ў Год народнага адзінства, склалі творы пісьменнікаў розных пакаленняў. У ix па-мастацку вобразна i дакладна адлюстраваны той час, калі яны былі створаны, слаўныя старонкі айчыннай гісторыі i сённяшні дзень роднай Беларусі.

Дзень народнага адзінства [Выяўленчы матэрыял] = День народного единства = National Unity Day / рэдкалегія: С.У. Пешын[ і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2022. — 223 с. : іл.

Багата ілюстраванае навукова-папулярнае выданне прысвечана дзяржаўнаму святу Рэспублікі Беларусь – Дню народнага адзінства, якое адлюстроўвае пераемнасць пакаленняў, непахіснасць і самадастатковасць беларускай нацыі і дзяржаўнасці. Гэты дзень стаў актам гістарычнай справядлівасці ў дачыненні да беларускага народа, падзеленага супраць яго волі ў 1921 годзе па ўмовах Рыжскай мірнай дамовы, і назаўжды замацаваўся ў нацыянальнай гістарычнай традыцыі. Адноўленае ў 1939 годзе адзінства дазволіла Беларусі выстаяць у гады Вялікай Айчыннай вайны, заняць ганаровае месца ў міжнароднай супольнасці, стаць адным з заснавальнікаў Арганізацыі Аб’яднаных Нацый. Сёння беларускі народ адзіны ў выбары стратэгічнага курсу на развіццё моцнай суверэннай квітнеючай дзяржавы.

Ліхадзедаў, У. А. Адзінства непераможнага народа = Единство непобедимого народа: альбом. 2022.

Прадстаўляем вашай увазе ілюстраваную кнігу вядомага беларускага гісторыка, філакартыста і калекцыянера, члена саюза пісьменнікаў Беларусі Уладзіміра Аляксеевіча Ліхадзедава, які з’яўляецца аўтарам праекта “У пошуках страчанага”, пачынаўшыся на старонках газеты “СБ. Беларусь сегодня”. Яго імя сёння шырока вядомае ў Беларусі дзякуючы ў першую чаргу яго шматлікім публікацыям і выдатным кнігам. Уладзімір Ліхадзедаў больш за 45 гадоў збірае ў асноўным старыя паштоўкі і фатаграфіі, якія дэманструюць гістарычны шлях беларускага народа ў жорсткіх войнах, а таксама мірныя міжваенныя гады і сучаснасць. Паштовая картка служыць неацэнным матэрыялам для гісторыка, бо ў ей захавана гісторыя нашага краю, з яе дапамогай можна даведацца аб падзеях, якія адбывалія ў нашай краіне. Выданне адлюстравана для шырокага кола чытачоў.

Праз унікальны ілюстрацыйны матэрыял адлюстравана адзінства беларускага, рускага і украінскага народаў у барацьбе супраць іншаземных захопнікаў. Тры страшныя разбуральныя вайны – Айчынная 1812 года, Першая сусветная і вялікая Айчынная – прынеслі нам шмат бед і пакут. Нашы агульныя продкі вынеслі для сябе разуменне немагчымасці іншых адносін паміж славянскімі народамі, акрамя па-сапраўднаму брацкіх, менавіта тады, калі вызвалялі свет ад французскіх заваёўнікаў, германскіх нацыстаў і іх паслядоўнікаў. Толькі разам – грамадой, гуртам – мы выстаялі тады, значыць, выстаім і зараз.

Ліхадзедаў, У. А. 17 верасня. Дзень народнага адзінства [Выяўленчы матэрыял] = 17 сентября. День народного единства = September 17th. National Unity Day : [альбом] / Уладзімір Ліхадзедаў ; [рэдкалегія: В. А. Ліск овіч і інш.]. — Мінск : Звязда, 2021. — 287 с. — (У пошуках страчанага).

Чарговая кніга вядомага гісторыка і калекцыянера Уладзіміра Ліхадзедава прысвечана Дню народнага адзінства — дзяржаўнаму святу ў нашай краіне, уведзенаму ў гонар уз’яднання Заходняй Беларусі з БССР. Унікальная калекцыя арыгінальных фотаздымкаў і паштовак канца ХІХ-ХХ ст., многія з якіх публікуюцца ўпершыню, дазваляе наглядна расказаць пра гісторыю шматнацыянальнай Беларусі.

Ліхадзедаў, У. А. Шматнацыянальная Беларусь. Дакрануцца душой, адчуць сэрцам = МногонацпональнаяБеларусь. Прикоснуться душой, почувствовать сердцем= Multinational Belarus. Touch the soul, feel the heart / Уладзімір Ліхадзедаў; аўтар прадмовы Уладзімір Краўцоў; рэд. калегія: I. В. Петрышэнка, У. В. Краўцоў, A. М. Карлюкевіч, В. А. Лісковіч, В. Ф. Пранюк, I. М. Булаўка, А. Л. Вярсоцкі, С. С. Шумейка, A. В. Клімовіч, I. А. Кашкевіч. —

Чарговая кніга вядомага гісторыка і калекцыянера Уладзіміра Ліхадзедава прысвечана шматнацыянальнай Беларусі. Унікальная калекцыя арыгінальных фотаздымкаў і паштовак канца XIX стагоддзя і пачатку XX стагоддзя, многія з якіх публікуюцца ўпершыню, дазваляе наглядна расказаць пра гісторыю беларусаў і прысвечана Фестывалю нацыянальных культур.

Раённае сельскагаспадарчае ўнітарнае прадпрыемства РСУП “Алекшыцы“

Аграгарадок Алекшыцы — цэнтр сельсавета, а таксама цэнтральная сядзіба адной з лепшых гаспадарак Бераставіцкага раёна і вобласці — РСУП «Алекшыцы».

Першая калектыўная гаспадарка на тэрыторыі Алекшыцкага сельсавета з’явілася ў пачатку 1949 года, калі на яе тэрыторыі было арганізавана сем невялікіх калгасаў: імя Леніна, «17 верасня», «Змагар», імя Варашылава, «Радзіма», імя Пушкіна, «8 сакавіка». У 1959 годзе яны аб’ядналіся ў адзін калгас імя Леніна. У 1976 годзе калгас імя Леніна ўзбуйніўся за кошт зліцця яго з калгасам «Іскра». На працягу 18 гадоў гаспадарку ўзначальваў Уладзімір Ігнатавіч Лябецкі. У гэты перыяд быў пабудаваны комплекс па адкорме буйной рагатай жывёлы на 5 тысяч галоў, шэраг іншых вытворчых аб’ектаў і жылых дамоў. Прыкметна выраслі і вынікі працы аграрыяў. Двойчы калгас выходзіў пераможцам ва Ўсесаюзным і неаднаразова ў рэспубліканскім і абласным спаборніцтвах за павелічэнне вытворчасці сельскагаспадарчай прадукцыі.

У 2005 годзе гаспадарку рэарганізавалі ў СВК «Алекшыцы», а ў 2016 годзе — у раённае сельскагаспадарчае ўнітарнае прадпрыемства.

Сёння раённае сельскагаспадарчае ўнітарнае прадпрыемства «Алекшыцы» — добра вядомае далёка за межамі Бераставіцкага раёна, па праве лічыцца прыкладам гаспадарлівасці і паспяховага развіцця.

Старшыня РСУП «Алекшыцы» Валерый Эдуардавіч Паўлюкевіч пачынаў працоўную дзейнасць у СВК «Алекшыцы» ў 1986 годзе. Прайшоў усе службовыя і прафесійныя прыступкі, працаваў брыгадзірам, кіраваў вытворчым участкам, быў галоўным аграномам. За шматгадовую плённую працу, дасягненне высокіх вытворчых паказчыкаў узнагароджаны Ганаровай граматай Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання Рэспублікі Беларусь.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 8 студзеня 2020 года № 7 «Аб узнагароджанні» за шматгадовую плённую працу, узорнае выкананне службовых абавязкаў і значны асабісты ўклад у развіццё сельскай гаспадаркі Валерый Эдуардавіч узнагароджаны Ордэнам Пашаны.

Рашэннем Гродзенскага абласнога выканаўчага камітэта №157 ад 29 сакавіка 2021 года Паўлюкевічу Валерыю Эдуардавічу прысвоена званне «Чалавек года Гродзеншчыны» па выніках 2020 года.

Па выніках працы за 2019 год РСУП «Алекшыцы» занесена на Дошку гонару Бераставіцкага раёна.

У аснове моцнай эканомікі гаспадаркі — эфектыўнасць вытворчасці малака і мяса. Каля 80% выручкі прадпрыемства атрымлівае за кошт жывёлагадоўчай галіны.

Па вытворчасці ялавічыны РСУП «Алекшыцы» ўваходзіць у лік лепшых на ўзроўні вобласці і рэспублікі. Комплекс па вырошчванні і адкорму буйной рагатай жывёлы — візітоўка гаспадаркі, ён дае амаль палову абароту грашовых сродкаў і не аднойчы станавіўся лідарам па вытворчасці ялавічыны ў краіне. Прадпрыемства першымі ў раёне пачало вырошчваць Абердзін-ангускую пароду кароў і ўжо больш за 10 гадоў спецыялізуецца на вытворчасці мармуровай ялавічыны.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь былі ўзнагароджаны медалём «За працоўныя заслугі» галоўны заатэхнік РСУП Алекшыцы Уладзімір Уладзіміравіч Карытцо, кіраўнік комплексу па вырошчванні і адкорме буйной рагатай жывёлы Норберт Юзэфавіч Малецкі, аператар па штучным абнасеньванні жывёл Ян Матэушэвіч Эйсмант.

1 красавіка 2020 года да РСУП «Алекшыцы» быў далучаны КСУП «Канюхі-Агра».

У РСУП «Алекшыцы» вельмі клапатліва, беражліва і ўважліва ставяцца да сваіх людзей. Сацыяльны пакет тут даволі важкі — жыллё для маладых спецыялістаў, рамонт дамоў, добраўпарадкаванне ў аграгарадку, арганізацыя экскурсій, розных святочных мерапрыемстваў — гэта далёка не поўны пералік таго, што робіцца тут на карысць людзей, а значыць і далейшага росквіту гаспадаркі.

РСУП «Алекшыцы» http://www.spkolekshicy.by

Бібліяграфія:

Адамчук, С. Отработана территория сельсовета / Сергей Адамчук // Бераставіцкая газета. — 2018. — 29 жніўня (№ 68). — С. 5. ББК 225

О комплексной профилактической отработке территории Олекшицкого сельского Совета в целях оздоровления оперативной обстановки и снижения уровня преступности.

Веселуха, Е. Только уйдут морозы… / Екатерина Веселуха // Сельская газета. — 2021. — 11 марта (№ 28). — С. 8. ББК 462.3

О готовности техники к весенне-полевым работам в РУСП «Олекшицы».

Гончарова, С. «Главное наше богатство — это люди»: [РСУП Олекшицы]// Бераставіцкая газета. — 2015. — 14 лістапада (№ 90). — C. 7ББК Б462.3

Гончарова, С. На повестке — социально-экономическое развитие / Светлана Гончарова; Ирина Миклаш // Бераставіцкая газета. — 2021. — 23 студзеня (№ 5). — С. 3. ББК 224+46

О едином дне информирования населения в РУСП «Олекшицы» и РУП «Белтелеком».

Гончарова, С. Олекшицкий сельский Совет: здесь приумножают богатства Принеманского края / Светлана Гончарова; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 20 сакавіка (№ 22). — С. 3. ББК 225+46

Дудко, А. Полнятся силосные траншеи / Анжелика Дудко; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 24 жніўня (№ 66). — С. 1. ББК 462.3

Об уборке кукурузы на базе РУСП «Олекшицы».

Заенчковская, О. Бережливость и сохранность — на первом плане / Ольга Заенчковская; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 23 лютага (№ 15). — С. 3. ББК 463

О подготовке сельскохозяйственной техники к предстоящим весенне-полевым работам в центральных ремонтных мастерских РУСП «Олекшицы».

Заенчковская, О. «Зеленый конвейер» в деле / Ольга Заенчковская; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 30 мая (№ 42). — С. 3. ББК 462.3

О процессе заготовки трав первого укоса на базе РСУП «Олекшицы».

Заенчковская, О. Навстречу новым технологиям / Ольга Заенчковская; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 1 верасня (№ 69). — С. 3. ББК 466

Об областном семинаре-учебе на базе молочнотоварного комплекса «Олекшицы» Берестовицкого района.

Заенчковская, О. На повестке дня — производство молока / Ольга Заенчковская; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 25 ліпеня (№ 58). — С. 2. ББК 466

О семенаре-учебе на базе МТК «Олекшицы».

Заенчковская, О. «Сахарные» гектары / Ольга Заенчковская; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 9 красавіка (№ 28). — С. 1. ББК 462.3

О севе сахарной свеклы в РСУП «Олекшицы».

Заенчковская, О. Три года подряд — первый «тысячник» района / Ольга Заенчковская; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 27 ліпеня (№ 58). — С. 1. ББК 462.3

О Юрии Польяновском, комбайнере РУСП «Олекшицы».

Заенчкоўская, В. Лабарант давярае, а якасць правярае / Вольга Заенчкоўская; фота // Бераставіцкая газета. — 2018. — 28 лютага. — С. 3. ББК 462.3

Пра Галіну Фартэль, лабаранта раённага сельскагаспадарчага ўнітарнага прадпрыемства «Алекшыцы».

Заенчкоўская, В. Настала чарга кукурузы / Вольга Заенчкоўская; фота // Бераставіцкая газета. — 2017. — 16 верасня (№73). — С. 1. ББК 462.3

Аб уборцы кукурузы ў РСУП «Алекшыцы».

Заенчкоўская, В. На хлебнай ніве — сямейны экіпаж / Вольга Заенчкоўская // Бераставіцкая газета. — 2017. — 12 жніўня (№63). — С. 1. ББК 462.3

Аб работніках РУСП «Алекшыцы».

Заенчкоўская, В. Паказалі прафесійнае майстэрства / Вольга Заенчкоўская // Бераставіцкая газета. — 2018. — 13 студзеня (№3). — С. 1, 3. ББК 462.3

Аб рабоце ў РСУП «Алекшыцы».

Заенчкоўская, В. Першы экіпаж-«Тысячнік» вобласці — у Бераставіцкім раёне! / Вольга Заенчкоўская // Бераставіцкая газета. — 2017. — 5 жніўня (№61). — С. 1. ББК 462.3

Аб уборачнай кампаніі — 2017 ў РСУП «Алекшыцы».

Заенчкоўская, В. Працуе не дзеля ўзнагарод і пашаны / Вольга Заенчкоўская; фота // Бераставіцкая газета. — 2017. — 9 верасня (№71). — С. 2. ББК 462.3

Пра Норберта Малецкага, кіраўніка аддзялення комплексу па дарошчванні і адкорме буйной рагатай жывёлы ў РСУП «Алекшыцы».

Заенчкоўская, В. Стажыраваліся на базе РСУП «Алекшыцы» / Вольга Заенчкоўская; фота // Бераставіцкая газета. — 2017. — 30 снежня (№103). — С. 3. ББК 462.3

Капица, А. Агрогородок Олекшицы. Жить здорово здорово / подготовила Ольга Беленя // Бераставіцкая газета. — 2021. — 29 мая (№ 41). — С. 6. ББК 19+462.3+52+633

Крушевская-Груша, М. За карьерой в Олекшицы / Мария Крушевская-Груша ; фото Алексея Матюша // Сельская газета. — 2020. — 24 октября (№ 123). — С. 24. ББК 462.3

О молодых специалистах в РСУП «Олекшицы» Берестовицкого района.

Курганский, Н. Где есть забота , там кипит работа: [СПК «Олекшицы»]// Белорусская нива. — 2005. — 2 сентября (№181). — С.2. ББК Б 462.3

Миклаш, И. Молодой резерв хозяйства: [о молодом резерве СПК»Олекшицы»] // Бераставіцкая газета. — 2014. — 28 чэрвеня (№ 49). — C. 1—2. ББК 462.3

Миклаш, И. Потенциал хозяйства — в людях // Бераставіцкая газета. — 2011. — 5 лістапада (№ 87). — C.1—3. ББК 462.3

О работниках СПК «Олекшицы».

Миклаш, И. «Встречи с населением помогают решать возникающие вопросы» / Ирина Миклаш; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 27 чэрвеня (№ 49). — С. 2. ББК 15+22+462

О встрече председателя Гродненского областного Совета депутатов Игоря Жука с коллективом РУСП «Олекшицы» и РУСП «Массоляны».

Миклаш, И. «Главное наше богатство — люди» / Ирина Миклаш; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 14 лістапада (№ 89). — С. 3. ББК 462.3

О работе РСУП «Олекшицы».

Миклаш, И. Делегаты ВНС проводят встречи в коллективах / Ирина Миклаш ; Сергей Хилюта; Юлия Предко // Бераставіцкая газета. — 2021. — 27 лютага (№ 15). — С. 2. ББК 462.3

О встрече делегатов Всебелорусского народного собрания со специалистами хозяйств Берестовицкого района (КСУП «Малоберестовицкий элитхоз», РСУП «Олекшицы».

Миклаш, И. Медаль «За трудовые заслуги» — у Яна Эйсмонта / Ирина Миклаш; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 31 снежня (№ 102). — С. 3. ББК 462.3

Об Яне Эйсмонте, технике по искусственному осеменению РСУП «Олекшицы».

Михаленко, А., И. Наше главное богатство// Бераставіцкая газета. — 2015. — 28 сакавіка (№ 24). — C. 7 ББК 649+462.3

Міклаш, І. Адсвяткавалі «Зажынкі» / Ірына Міклаш // Бераставіцкая газета. — 2017. — 29 ліпеня (№59). — С. 2. ББК 462.3+64

Аб правядзенні святочнага мерапрыемства «Зажынкі» ў РСУП «Алекшыцы».

Надде, Н. «А жизнь по большому счёту удалась…»// Бераставіцкая газета.- 29 чэрвеня. — 2010. — № 50. — C.2. ББК Б462.3

О работниках СПК «Олекшицы».

Надде, Н. Безопасная эсплуотация-главное требование: [Техосмотр.СПК»Олекшицы»] // Бераставіцкая газета. — 2011. — 29сакавіка (№ 24). — C.4. ББК 462.3

Надде, Н. «Для меня лучше страны нет, чем Беларусь…»// Бераставіцкая газета. — 2014. — 9 верасня (№ 70). — C. 2. ББК 462.3

О Юрие Айрапетове, водителе СПК «Олекшицы».

Наддэ, Н. Пануе вясна на полі / Ніна Наддэ // Бераставіцкая газета. — 2017. — 1 красавіка (№25). — С. 3. ББК 462.3

Пра Уладзіміра Сазона і Генадзя Здановіча, механізатараў у РСУП «Алекшыцы».

Наддэ, Н. «Трэба, каб хацелася рабіць …» / Ніна Наддэ; фота // Бераставіцкая газета. — 2016. — 16 красавіка (№ 29). — С. 3. ББК 466

Пра Пятра Цыдзіка, даглядчыка жывёлы малочнатаварнага комплексу СВК «Алекшыцы».

Наддэ, Н. Ушанавалі за сумленную працу / Ніна Наддэ // Бераставіцкая газета. — 2017. — 7 лютага (№10). — С. 3. ББК 462.3+466

Аб падвядзенні вынікаў работы ў жывёлагадоўлі ў РУСП «Алекшыцы».

Наддэ, Н. Хутка ў поле / Ніна Наддэ // Бераставіцкая газета. — 2017. — 11 сакавіка (№19). — С. 3. ББК 462.3

Аб рабоце РСУП «Алекшыцы».

Наддэ, Н. «Чалавек — сам каваль свайго шчасця…» / Ніна Наддэ // Бераставіцкая газета. — 2017. — 25 лютага (№15). — С. 3. ББК 462.3

Пра Святлану Сарокіну, інспектара па кадрах РСУП «Алекшыцы».

Павлюкевич, В. «На земле богатым не станешь, но достойно жить можно» / Валерий Павлюкевич ; беседовал Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 23 студзеня (№ 5). — С. 2. ББК 462.3

Беседа с Валерием Павлюкевичем, директором РУСП «Олекшицы».

Предко, Ю. Встреча с трудовым коллективом РУСП «Олекшицы» / Юлия Предко; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 18 ліпеня (№ 55). — С. 3. ББК 224+462.3

Романчук, Г. Хозяйству — прибыль, людям — достойную зарплату// Гродзенская праўда. — 2014. — 5 чэрвеня (№ 64). — C. 4. ББК 462.3

Самкова, З. Ценность любого государства — патриотизм его граждан / Зинаида Самкова; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 19 чэрвеня (№ 47). — С. 2. ББК 224+462.3

О встрече информационно-пропагандистской группы с работниками РСУП «Олекшицы».

Семенова, Е. Тон в «Олекшицах» задает молодежь / Елена Семенова // Сельская газета. — 2019. — 29 июня (№ 74). — С. 21. ББК 462.3

О работе специалистов в РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. Олекшицкая Афродита победила на конкурсе // Бераставіцкая газета. — 2015. — 4 ліпеня (№ 52). — C. 1,3. ББК 462.3

Об участии СПК «Олекшицы» в республиканском конкурсе.

Хилюта, С. Валерий Павлюкевич: «Главное, чтобы каждый выполнял свое дело» / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 30 чэрвеня (№ 51). — С. 3. ББК 462.3

О Норберте Малецком, руководителе отделения комплекса по выращиванию и откорму крупного рогатого скота на базе РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. В ее стихах живет любовь / Сергей Хилюта // Бераставіцкая газета. — 2017. — 7 сакавіка (№18). — С. 1. ББК 462.3+81

О Наталье Малецкой, бухгалтере РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. «Венец всех ценностей —семья!» / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 17 жніўня (№ 64). — С. 1. ББК 462.3+64

Об организации семейного праздника в аг. Олекшицы.

Хилюта, С. В РСУП «Олекшицы» чествовали животноводов / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 23 студзеня (№ 6). — С. 1, 3. ББК 462.3

Хилюта, С. Зажиночный сноп, пышные караваи и слова напутствия / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 20 ліпеня (№ 56). — С. 1. ББК 462.3

О старинном земледельческом обряде «Зажинки» в РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. Залог прогресса в соблюдении технологий / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 16 лістапада (№ 89). — С. 3. ББК 462.3

Об истории РУСП «Олекшицы».

Хилюта, С. Игорь Жук: «Все социальные обязательства государство выполняет» / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 27 лютага (№ 1). — С. 1. ББК 224+225

О визите в Берестовицкий район председателя Гродненского областного Совета депутатов Игоря Жука.

Хилюта, С. На очереди — травы, свекла и кукуруза / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 13 красавіка (№ 28). — С. 1. ББК 462.3

О севе яровых зерновых и зернобобовых культур в РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. РСУП «Олекшицы» — в лидерах по темпам уборки рапса / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 20 ліпеня (№ 56). — С. 1. ББК 462.3

Хилюта, С. РСУП «Олекшицы» завершают уборку трав на сенаж / Сергей Хилюта // Бераставіцкая газета. — 2017. — 10 чэрвеня (№45). — С. 1. ББК 462.3

Хилюта, С. Сила роста — в кадровом потенциале / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 17 лістапада (№ 91). — С. 3. ББК 462.3

О работе сотрудников в РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. С хлеборобами — о насущном / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 25 ліпеня (№ 57). — С. 3. ББК 462.3

О встрече заместителя председателя Берестовицкого райисполкома Александра Курило с комбайнерами и водителями РУСП «Олекшицы».

Хилюта, С. Убирают кукурузу на зерно / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2021. — 5 кастрычніка (№ 78). — С. 1. ББК 462.3

Об уборке кукурузы в РСУП «Олекшицы».

Хилюта, С. Уборка хлебов завершена / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 11 жніўня (№ 62). — С. 3. ББК 462.3

Об уборочной кампании в Берестовицком районе.

Хилюта, С. Чтоб зима не застала врасплох / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 19 мая (№ 39). — С. 3. ББК 462.3

О районном семинаре на базе РУСП «Олекшицы».

Хилюта, С. «Чтобы люди чувствовали уверенность в завтрашнем дне» / Сергей Хилюта; фото // Бераставіцкая газета. — 2020. — 21 ліпеня (№ 56). — С. 2. ББК 462.3

О работе РУСП «Олекшицы».

Хілюта, С. Зажынкі — свята збору новага ўраджаю / Сяргей Хілюта; фота // Бераставіцкая газета. — 2021. — 24 ліпеня (№ 57). — С. 1, 4. ББК 462.3+641

Аб арганізацыі свята «Зажынкі» супрацоўнікамі Бераставіцкага раённага цэнтра культуры і народнай творчасці ў двух гаспадарках — РСУП «Алекшыцы» і СУП «МілкАгра».

МІКОЛА БАРЭЛЬ (1951-2003)

Нарадзіўся Мікалай Фёдаравіч Барэль 1 студзеня 1951 г. у в. Грынкі Свіслацкага раёна Гродзенскай вобласці. Бацькі: Фёдар Дзям’янавіч Барэль і Ніна Андрэеўна (дзяв. Сухоцкая) былі звычайнай працоўнай сям’ёй, у якой выхоўваліся два сыны: Мікалай і Петр. Бацькі працавалі ў мясцовым калгасе. Старэйшы сын Мікалай закончыў Грынкаўскую сярэднюю школу ў 1968 годзе. Паступіў у Гродзенскі дзяржаўны інстытут імя Янкі Купалы на філалагічны факультэт, дзе пачаў пісаць вершы і віншаванні сябрам, родным і калегам. У 1971 годзе пакінуў інстытут без дыплома. З 1971 па 1973 гг. Мікалай прайшоў вайсковую службу ва УС СССР. Пасля службы ўладкаваўся працаваць выхавацелем інтэрната пры Бераставіцкім вучылішчы механізацыі сельскай гаспадаркі №37, якое знаходзілася ў в. Муравана Бераставіцкага раёна. Там Мікалай працаваў з 1973 па 1975 гг. Потым пераехаў у Вялікую Бераставіцу, дзе прадоўжыў працаваць выхавацелем СПТВ №194 да канца жыцця. У Вялікай Бераставіцы М.Ф. Барэль ажаніўся з Галінай Вітольдаўнай у 1980 годзе. Нараджаюцца дзеці: Вольга і Андрэй. Жыццё ў Бераставіцы зноў натхніла на літаратурную творчасць, прысвечаную бераставіцкаму краю, прыродзе, родным і сябрам. Вершы і песні друкуе ў Бераставіцкай газеце пад імем Мікола Барэль, у кнізе “Памяць. Бераставіцкі раён” (Мн. 1999). Памёр 24.10.2003г. У 2004 годзе выйшаў адзіны зборнік вершаў М. Барэля “Я не прашу ў Бога многа…”

ПАКЛОН ТАБЕ, БЕРАСТАВІЦА...

Паклон табе, Бераставіца…
Пасля скітанняў і пакут,
Акрэслена мне паявіцца
У родны дом, у родны кут.
Ляцелі думкі вераніцай,
Калі ў сэрца стукаў боль,
К табе, мая Бераставіца,
Святы дзе хлеб, святая соль.
Дзякуй табе, Бераставіца…
Настой палёў тваіх і траў,
Памог душы маёй гаіцца
І целу раўнавагу даў.
Кашмары доўга будуць сніцца,
Але ж не падаю я ніц.
Лячы мяне, Бераставіца,
Жывой вадой тваіх крыніц.
Лячы мяне, Бераставіца,
Духмяным подыхам вятроў,
Суквеццем залатой пшаніцы
I шчырасцю маіх сяброў.

ПЕСНЯ ОБ БЕРАСТАВІЦЫ

Выйду сінім ранкам, шчыра падзіўлюся—
Прыгажосць якая, хаты ў садах…
I здаецца зноўку ў маладосць вярнуся,
Патану ў азёрах, у тваіх вачах.
А ў Бераставіцы—чыстыя крыніцы,
А ў Бераставіцы—лепшыя гады…
А Бераставіца мне начамі сніцца,
Мне начамі сніцца, дзе я малады.
Ласкава сустрэне залатое поле,
Спелы, важкі колас ляжа ў далонь…
Жаўруковай песняй звоніць наваколле,
А зарніца ў росах развяла агонь.
А ў Бераставіцы—светлыя зарніцы,
А ў Бераставіцы—звонкія званы…
А Бераставіца —ты мая жывіца,
Летуценняў мроі, мараў туманы.
На тваіх палетках ураджай багаты,
Непаўторны водар на тваіх лугах…
Апрануўся сёння ў новыя хаты,
Мой пасёлак родны ў сонца прамянях.
А Бераставіца—мая мілавіца,
А Бераставіца—гістарычны край,
А Бераставіца—для мяне сталіца,
Для мяне сталіца і зямны мой рай.

У БЕРАСТАВІЦЫ ЛЕТА

Абліло Бераставіцу лета
Жыватворным сітам навальніц.
Серэнада салаўіная дапета,
Заірдзелі пацеркі суніц.
Абняло Бераставіцу лета
Квецені наткала паясы.
Захвалююць вечныя сакрэты,
Тайны неразгаданай душы.
Загуляла ў Бераставіцы лета,
Радуюць птушыныя лады.
Сонечнаю ласкаю сагрэты
Гарадок, заўсёды малады.
Зноўку ў Бераставіцы лета
Звоніць галасамі дзетвары.
І пахарашэлыя кабеты
Поўняць вечаровыя двары.
Нашы мары сонечнае лета
Уплятае ў радужныя сны.
Ліхтары каштанавага цвету –
Дабрадзеі будучай вясны.

ВЕРАСЕНЬ

Адышла залатая пара,
Адцвіло непаўторнае лета.
Прывітальнасцю школы сагрэта,
Завіхліва звініць дзетвара.
Зноў паклікаў вясёлы званок,
І яднае ўтульнасць класа.
Можа цяжка бывае часам
Калі новае дарыць урок.
Ападае асенні лісток
Часу бег непамерна імклівы
І настаўніка працы руплівай
Узыходзіць прыгожы расток.

ЛЮБЛЮ АЙЧЫНУ...

Люблю айчыну я тады,
Як зацвітае мая квецень,
Ружова пень на голлі свеціць
І занявесяцца сады.
Люблю птушыныя лады
На золку ў радужным букеце,
Дзе зараждаюцца ў суквецці
Высакародныя плады.
Люблю вяртацца я туды,
Дзе сонца вусны мае песціць,
Куды ўсё цягне на прадвесні –
Дзяцінства кліча праз гады.
Люблю пярэстасць барады,
Сакрэт пражытага на свеце.
Зноў прынясе паўднёвы вецер
Жыццёвы подых малады.

РАЗЛУКА

У маім пакоі зімняй ноччу,
Заблукаюць цені па сцяне,
Думаю, закрыўшы сумна вочы,
Як далёка лёс загнаў мяне.
Адзінока ў міфічным свеце
Месяцам, закінутым у акно.
За сцяною адзічалы вецер,
Перабельвае нанава пано.
Завываў дварняк у падваротні –
Жудасна мелодыя цякла.
Як і ты, застаўся ён, гаротнік,
Без увагі, ласкі і цяпла.

СНЯНКА

Народжаная Снянка
У летуценных снах…
Пралесачка-вяснянка —
Сінеча ў вачах.
Срэбранага ранка
Расінка на траве…
Ружовая заранка –
Вянец на галаве.
Смугляначка-цыганка –
Смалістасць валасоў,
Хрышчаная снянка –
Тварэнне маіх сноў.

КАНЦОНА

Бераставіцкая “Канцона”,
Спляценне дзіўных галасоў.
Цячэ мелодыя так сонна
Прывідамі вясновых сноў.
Збягаюць гукі ручаямі
У русла песеннай ракі,
І пырхнуць ноты салаўямі
Ля пышнай засені ракіт.
Трапечуць ноты жаўрукамі
У сінявокай вышыні,
Недасягальныя рукамі –
Душою толькі ўспрымі.
Калейдаскопам пералівы:
То горне радасці наплыў,
То ціхай хваляю тужліва
На сэрца коціцца матыў.
Мінор змяняецца мажорам,
Зазвоніць песня серабром,
Калышацца лагодным морам,
Ракоча першым майскі гром.
Нібыта ў чоўне я Ясона
Плыву пад ветразем вякоў –
Бераставіцкая “Канцона”
Хвалюе зноўку землякоў.
Акроплена вадой свянцонай
З Бераставіччыны крыніц.
Непараўнальнае “Канцоны”
Хай спеў не ведае граніц.

Бібліяграфія:

Вершы Міколы Барэля:

Барэль, М. Вершы // Бераставіцкая газета. — 2001. — 6 чэрвеня. — С. 4. ББК Б81

Барэль, М. Восень. Клён. Вецер восені // Бераставіцкая газета. — 2003. — 12 лістапада. — С. 7. ББК Б81

Барэль, М. Завея. Снегапад // Бераставіцкая газета. — 2001. — 20 студзеня. — С. 4. ББК Б81

Барэль, М. Касьба // Бераставіцкая газета. — 2003. — 23 ліпеня. — С. 4. ББК Б81

Барэль, М. Кранулі мы стагоддзяў рубяжы // Бераставіцкая газета. — 2001. — 29 снежня. — С. 5. ББК Б81

Барэль, М. Падзяка. Сняжынка. Завіруха. Пароша // Бераставіцкая газета. — 2003. — 12 лютага. — С. 4. ББК Б81

Барэль, М. Песня пра Бераставіцу // Бераставіцкая газета. — 2001. — 19 верасня. — С. 4. ББК Б 87

Барэль, М. Прызнанне // Бераставіцкая газета. — 2001. — 5 снежня. — С. 3. ББК Б81

Барэль, М. Кранулі мы стагоддзяў рубяжы… / Мікола Барэль // Бераставіцкая газета. — 2001. — 29 снежня. — С. 5. ББК 81

Кастусь Богуш

Богуш Канстанцін Мікалаевіч нарадзіўся 16 лютага 1947 г. у в. Паўлюшкі Бераставіцкага раёна. У 1963 г. закончыў Кватарскую СШ, у 1965-ым – Бераставіцкае педвучылішча па спецыяльнасці “настаўнік пачатковых класаў”. Пасля заканчэння вучылішча працаваў настаўнікам фізічнай культуры ў Малабераставіцкай сярэдняй школе, затым настаўнікам пачатковых класаў у Клепачскай васьмігадовай школе. Пасля службы ў арміі, 1970-1973 гг. працаваў загадчыкам арганізацыйнага аддзела райкома камсамола. З 1973 г па 1975 г – афіцэр запаса (г. Зіма, Сібір), сакратар камсамольскай арганізацыі воінскай часці. У 1976 – інструктар Бераставіцкага райкома партыі. У 1977 – намеснік старшыні МПМК-141 па кадрам. З 1981 па 1988 – у аддзеле ўнутраных спраў, працаваў начальнікам паспартна-візавай службы РАУС. З 1988 г – на пенсіі.

У адпаведны момант свайго жыцця ён зразумеў, што яго творчая душа патрабуе напісаць аб тым, што чуў, бачыў, перажыў у сваім багатым на падзеі цікавым жыцці. На рускай мове выдаў свае творы “Письма Гонораты», “Ментовские хроники”, дэтэктыўны раман “Золото” і інш.

Бібліяграфія:

Вершы К. Богуша:

Богуш, К. Ішоў 1957год…: вершы // Бераставіцкая газета. — 2012. — 17 ліпеня (№ 56). — C.8. Б966

Богуш, К. Ласун: вершы // Бераставіцкая газета. — 2002. — 13 сакавіка. — С. 3. ББК Б 81

Богуш, К. Яго лінія жыцця: вершы // Бераставіцкая газета. — 2015. — 1 жніўня (№ 60). — C.5. ББК Б226.5+269

Хілюта, С. Кніга пра міліцэйскія будні: вершы // Бераставіцкая газета. — 2014. — 7 чэрвеня № 43. — C. 3. ББК Б81

Сяргей Габрусевіч

Нарадзіўся 9 верасня 1936 г. у вёсцы Верхаўляны Бераставіцкага раёна Гродзенскай вобласці. Вышэйшую адукацыю атрымаў на гісторыка-філалагічным факультэце (рускае аддзяленне) Гродзенскага педагагічнага інстытута імя Янкі Купалы. Падчас вучобы ўзначальваў камітэт камсамола інстытута (1962-1963), працаваў лабарантам кафедры педагогікі. У 1964-1965 гадах, калі быў студэнтам дзённай формы навучання, загадваў вучэбнай часткай інстытута. Пасля заканчэння інстытута – асістэнт кафедры філасофіі і палітычнай эканоміі, аспірант кафедры дыялектычнага матэрыялізму Беларускага ўніверсітэта. Аспірантуру скончыў датэрмінова і ў 1970 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю “Развіццё У.І. Леніным марксісцкага вучэння аб практыцы як крытэрыі ісціны ў пазнанні сацыяльных з’яў”. У 90-я гады мінулага і пачатку гэтага стагоддзя прафесар С.А. Габрусевіч плённа працаваў на глебе нацыянальнай культуры. З’яўляўся членам Прэзідыума Беларускага Фонду культуры, старшынёй Гродзенскага абласнога аддзялення Беларускага Фонду культуры. У 1994-1995 гадах заснаваў і рэдагаваў гісторыка-культурны часопіс “Свіцязь”, у якім друкаваліся матэрыялы па гісторыі культуры Гродзеншчыны і культуры беларускага замежжа. Аўтар больш за 100 навуковых прац па тэорыі пазнання, тэорыі і гісторыі беларускай культуры. Сярод навуковых прац прафесара С.А. Габрусевіча вылучаюцца манаграфіі “Гродна. Гістарычна-эканамічны нарыс”, “Гродзенскі дзяржаўны Універсітэт імя Янкі Купалы”, “Прафесар Ігнат Анацэвіч. Жыццё і спадчына”, а таксама вучэбныя дапаможнікі “Ад дзелавой гульні да прафесійнай творчасці”, “Педагагічная практыка студэнтаў”, “Гісторыя беларускай культуры” і іншыя. Член рэдкалегіі “Весніка ГрДУ імя Янкі Купалы”, часопіса “Роднае слова”, член Вучонага Савета ўніверсітэта і Савета аб’яднання кафедраў сацыяльна-гуманітарных навук. Званне Ганаровага прафесара Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы прысвоена ў 2006 годзе. Пайшоў з жыцця 21 кастрычніка 2013 года. У 2015 годзе выйшаў зборнік вершаў Сяргея Аляксандравіча на рускай мове «…Это край мой до боли знакомый», у якім змешчана больш за 20 лірычных вершаў прафесара Габрусевіча С.А. Яго вершы напоўнены шчырасцю, лёгкім подыхам ветру і светлай верай у будучыню.

Бібліяграфія:

Габрусевіч, С. Гісторыя Беларусі: білеты: пытанні і адказы: 9-ты клас / С. А. Габрусевіч, А. В. Сяркоў. — Мінск : Радыёла-Плюс, 2007. — 302 с. — (Рыхтуемся да экзаменаў).
Габрусевіч, С.А. Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы: гістарычны нарыс / Сяргей Аляксандравіч Габрусевіч, Іван Платонавіч Крэнь.- Гродна, 2001.- 174 с.
Габрусевіч, С. Ігнат Анацэвіч: жыццёвы шлях, педагагічная і навуковая спадчына: матэрыялы рэгіянальнай і навуковай канферэнцыі (Малая Бераставіца, 21 кастрычніка 2005 года) / [рэдкалегія: С. А. Габрусевіч і інш.]. — Гродна : ГрДУ, 2008. — 131 с.
Габрусевіч, С. Идэя свабоды ў сацыяльнай філасофіі Льва Сапегі / С. А. Габрусевіч // Леў Сапега (1557―1633 гг.) і яго час : зборнік навуковых артыкулаў / Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Установа адукацыі «Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Я. Купалы». — Гродна, 2007. — С. 212 ―215.
Габрусевіч, С. Ідэя ўніверсітэта. Да 70-годдзя Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы / С. А. Габрусевіч // Рэспубліканскія Купалаўскія чытанні : зборнік навуковых артыкулаў / [рэдкалегія: У. І. Каяла (адказны рэдактар) і інш.]. — Гродна, 2010. — С. 3―7.
Габрусевіч, С. Нацыянальная культура і сучасная турыстычная індустрыя / С. А. Габрусевіч // Этносоциальные и конфессиональные процессы в современном обществе: сборник научных статей / Министерство образования Республики Беларусь, Учреждение образования «Гродненский государственный университет им. Я. Купалы». — Гродно, 2008. — С. 29―33.
Габрусевіч, С. Нацыянальная культура і ўніверсітэт / С. А. Габрусевіч // Адукацыя і выхаванне : штомесячны навукова-тэарэтычны і навукова-метадычны часопіс / заснавальнікі: Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, РУП «Выдавецтва «Адукацыя і выхаванне». — 2008. ― № 4. ― С. 61―62.
Габрусевіч, С. Нацыянальная культура ў творчай спадчыне Янкі Купалы / С. А. Габрусевіч // Рэспубліканскія Купалаўскія чытанні : зборнік навуковых артыкулаў / [рэдкалегія: У. І. Каяла (адказны рэдактар) і інш.]. — Гродна, 2009. — С. 39―43.
Габрусевіч, С. Прафесар Ігнат Анацэвіч. Партрэт / С. А. Габрусевіч // Ігнат Анацэвіч: жыццёвы шлях, педагагічная і навуковая спадчына : матэрыялы рэгіянальнай і навуковай канферэнцыі (Малая Бераставіца, 21 кастрычніка 2005 года) / [рэдкалегія: С. А. Габрусевіч і інш.]. — Гродна, 2008. — С. 37―45.
Габрусевіч, С.А. Прафесары Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы: 1940-2012: бібліяграфічны слоўнік / С.А. Габрусевіч, Я.А. Роўба.- Мінск: Друкарня Макарава, 2013. — 207 с.
Габрусевіч, С. Станаўленне і развіццё вышэйшай адукацыі ў Гродне / С. А. Габрусевіч // Гродна і гродзенцы: дзевяць стагоддзяў гісторыі : (да 880-годдзя горада) : матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Гродна, 10―11 красавіка 2008 г.) / [рэдкалегія: А. І. Антоненка, А. А. Каваленя, Я. А. Роўба (адказныя рэдактары) і інш.]. — Гродна, 2008. — С. 343―347.
Габрусевіч, С. Сучасная геапалітычная сітуацыя і перспектывы Рэспублікі Беларусь / С. А. Габрусевіч // Белорусская политология: многообразие в единстве ― III: материалы международной научно-практической конференции, 22-23 мая 2008 года, Гродно, Республика Беларусь: в 2 ч. / [редколлегия: В. Н. Ватыль (ответственный редактор) и др.]. — Гродно, 2008. — Ч. 1. — С. 102―105.
Гісторыя беларускай культуры: Дапам. па аднайм. курсе для студэнтаў усіх спецыяльнасцей / Установа адукацыі «Гродзен. дзярж. ун-т імя Я. Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2004. — 58 с.
Габрусевич, С. Развитие В. И. Лениным марксистского учения о практике как критерии истины в познании социальных явлений: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата философских наук: специальность 620 Диалектический и исторический материализм / С. А. Габрусевич. — Минск, 1969. — 19, [1] с.
Габрусевич, С. Тезисы докладов І Гродненской областной конференции молодых ученых «Молодежь и научно-технический прогресс» (29-31 окт. 1979 г.) / Редкол.: С.А.Габрусевич, В.А.Неделько (отв. ред.) и др. — Гродно, 1979.
Гродненский государственный университет имени Янки Купалы / [тексты: Н. Н. Беспамятных, С. А. Габрусевич, И. П. Крень. — [Б. м. : б. и.], печ. 2007. — 28, [1] c.
Принеманский край: города и районные центры: (библиографический указатель литературы) / Гродненский государственный университет, Гродненский областной совет Педагогического общества БССР, Гродненский областной совет Общества охраны памятников истории и культуры. — Гродно: Гродненский областной совет Педагогического общества БССР, 1982. — 108 с.
Гродненский государственный университет имени Янки Купалы / [текст: Н. Н. Беспамятных, С. А. Габрусевич, И. П. Крень. — [Б. м. : б. и., 2008]. — 28 c.
Габрусевич, С. Тезисы докладов І Гродненской областной конференции молодых ученых «Молодежь и научно-технический прогресс» (29-31 окт. 1979 г.) / Редкол.: С.А.Габрусевич, В.А. Неделько (отв. ред.) и др. Ч. 1: Ч. 1. — 163, [1] с.
Габрусевич, С. Тезисы докладов ІІ областной конференции молодых ученых «Молодежь и научно-технический прогресс», посвященной 60-летию образования СССР (17-18 февр. 1983 г.) / Редкол.: С. А. Габрусевич (гл. ред.) и др. — Гродно, 1983. — 150 с.
Зофье Налковской посвящается …: материалы научной конференции, 16―18 мая 1989 года, Гродно, СССР / под общей редакцией С. Ф. Мусиенко, С. А. Габрусевича. — Минск: Полымя, 1991. — 175 с.

Літаратура пра С.А. Габрусевіча:

Габрусевіч Сяргей Аляксандравіч // Пяткевіч, А. Людзі культуры з Гродзеншчыны: Даведнік / А.М. Пяткевіч.- Гродна: ГрДУ, 200.- С.55.
Яны нарадзіліся на Бераставіччыне: Габрусевіч Сяргей Аляксандравіч // Памяць: Гіст.-дакум. Хроніка Бераставіцкага р-на.- Мн.: БЕЛТА, 1999.- С.531.
Габрусевіч Сяргей Аляксандравіч — Гродненский государственный …: [Электронный ресурс]. URL: https://www.grsu.by/…/1353-gabrusevich-sergej-aleksandrov… (Дата звароту: 07.10.2017)
Прафесар Сяргей Габрусевіч з Верхаўлян. 21.by: [Электронный ресурс]. URL: https:// news.21.by/regional-news/2017/12/17/1408052.html (Дата звароту: 07.10.2017)
Ганаровыя выпускнікі. Малоберестовицкая СШ: [Электронный ресурс]. URL: https://malberestovica.schools.by/pages/ganarovyja-vypusknk (Дата звароту: 09.10.2017)

ГАЛІНА РУМАК (ЖЫВІЦА)

Нарадзілася 26 снежня 1958 г. на Ляхавіччыне ў в. Крывое Сяло. Дзяцінства і юнацтва прайшло на хутары пры лесе, пасля заканчэння школы вучылася ў Пінскім педвучылішчы. Затым – на філфаку ў Белдзяржуніверсітэце. Энергічная, цікаўная да ўсяго Галіна імкнулася паспрабаваць сябе ў многім. У паэзіі. У песенным выкананні. Працавала нейкі час настаўніцай пачатковых класаў на Ляхавіччыне, потым у Пінску. І была салісткай народнага ансамбля “Палескія світанкі”. Аб`ездзіла з гэтым калектывам усю Беларусь, гастраляваў ансамбль і ў Польшчы, Германіі, Францыі, Грэцыі, Канадзе, іншых краінах свету. Пашчасціла асабіста сустрэцца з многімі вядомымі музыкантамі – Цітовічам, Дрынеўскім, Семянякам, Захлеўным. Жывіца – дзявочае прозвішча, якое стала і творчым псеўданімам. Вершы паэтэсы прыцягваюць, чаруюць не толькі прыгажосцю роднай мовы, але і надзвычайнай меладычнасцю. У 2011 годзе Галіна Жывіца выдала першы паэтычны зборнік “Вачыма берасцянкі”. Вершы друкавала ў газетах “Наша ніва”, “Настаўніцкая газета”, “Краязнаўчая газета”, штотыднёвіку “Літаратура і мастацтва”, часопісе “Роднае слова”, калектыўным зборніку “Голос надежды”, бераставіцкай і ваўкавыскай раённых газетах.

НЕГЛЕДЗЯЧЫ НА ...

Бібліяграфія:

Артыкулы Галіны Румак

Жывіца, Г. Белакапытнік / Галіна Жывіца // Бераставіцкая газета. — 2015. — 1 верасня (№ 69). — C. 5.
Жывіца, Г. Карабель багародзіцы// Бераставіцкая газета. — 2015. — 1 верасня (№ 69). — C. 5.
Румак, Г. Алекшыцкі вучань Серафім Гмір выступіў на міжнароднай навуковай канферэнцыі ў Казані / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2018. — 17 октября. — С. 7.
Румак, Г. Будзем вернымі роднаму слову / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2016. — 13 снежня (№ 97). — С. 5.
Румак, Г. Восень танцуе фламенка / Галіна Румак // Бераставiцкая газета. — 2007. — 6 лістапада (№ 86). — C.7.
Румак, Г. Ганарацца ёю / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2006. — 13 мая (№ 35). — С. 5.
Румак, Г. Ігнацій Якуб Масальскі – біскуп Віленскі / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2017. — 26 марта. — С. 10.
Румак, Г. Імкніцеся за вераю паэтаў / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2008. — 19лютага (№ 14). — C.6.
Румак, Г. Калегам : паэзія / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. - 2018. — 19 мая (№ 39). — С. 9.
Румак. Г. Масаляны – крыніца натхнення Адольфа Дыгасіньскага / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2014. — 23 мая. — С. 8.
Румак, Галіна Уладзіміраўна. Масаляны праз смугу стагоддзяў: старонкі гісторыі / Г.У.Румак. - Слонім : Слонімская друкарня, 2014. — 256 с.
Румак, Г. На роскрыжы стагоддзяў і шляхоў // Бераставіцкая газета. — 2009. — 11 ліпеня (№ 53). — С. 6. (Працяг. Пачатак у №№ 36, 40, 47).
Румак, Г. Паэтычныя традыцыі / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2008. — 2 лютага (№ 9). — C.2.
Румак, Г. Роздум каля масалянскай брамы / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2017. — 30 сентября. — С. 7.
Румак, Г. Слово об учителе / Галина Румак // Бераставіцкая газета. — 2011. — 22 сакавіка (№ 22). — C.3.
Румак, Г. Таямніца Масалянскай капліцы / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2012. — 16 марта. — С. 6.
Румак, Г. Урывак з трыпціха "Бераставіца" / Галіна Румак // Бераставіцкая газета. — 2015. — 10 кастрычніка (№ 80). — C. 8.

Артыкулы пра Галіну Румак

В Гродно прошел областной фестиваль поэзии среди учителей // Бераставіцкая газета. — 2016. — 3 октября. — С. 6.
Ганчарова, С. Высокая планка Галіны Жывіцы / Святлана Ганчарова // Бераставіцкая газета. — 2012. — 6 марта. — С. 8.
Курчицкая, Е. Галина Живица – победитель областного фестиваля «Поэзия – души движение» / Елена Курчицкая // Бераставіцкая газета. — 2018. — 17 декабря. — С. 10.
Перапечка, Н. Ляхавічане сустрэліся з творчымі зямлячкамі / Наталля Перапечанка // Ляхавіцкі веснік. — 2012. — 2 лістапада. — С. 7.
Чикун, В. В Берестовице состоялась презентация книги Галины Румак «Масаляны праз смугу стагоддзяў» / Валентина Чикун // Бераставіцкая газета. — 2015. — 29 мая. — С. 11.

Марына Дзегцярова

Нарадзілася Марына Аляксандраўна 4 ліпеня 1952 года ў Вялікай Бераставіцы. У 1975 годзе скончыла фізіка-матэматычны факультэт Гродзенскага інстытута ім. Я. Купалы. Працавала настаўнікам матэматыкі ў Кастрычніцкай СШ ім. Салаўя на Гомельшчыне ў 1975-1986 гадах. У лютым 1986 года вярнулася на радзіму – у Вялікую Бераставіцу, дзе была прынята ў Вялікабераставіцкую СШ імя Сяргея Восіпавіча Прытыцкага арганізатарам пазакласнай і пазашкольнай выхаваўчай работы. З 1994 года выкладала матэматыку.

У 1987 годзе ўзначаліла школьны клуб «Пошук», які займаецца пошукам імёнаў загінуўшых воінаў у гады Вялікай Айчыннай вайны на тэрыторыі Бераставіцкага раёна. Удзельнічала ў стварэнні гісторыка-дакументальнай хронікі «Памяць. Бераставіцкі раён». За пошукавую працу ўзнагароджана медалямі “60 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.” (2005 г.) і “70 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.» (2015 г.).

З 2007 года Марына Аляксандраўна – педагог дадатковай адукацыі, працягвае працу школьнага клуба «Пошук».

У 2010 годзе жанчына захапілася літаратурнай творчасцю, пачала пісаць вершы. Першыя творы былі прысвечаны сям’і, любімай працы, сябрам. Паступова тэматыка іх пашыралася, дзякуючы назапашанаму жыццёваму вопыту і педагагічнай працы. Вершы пра мастацтва, прыроду, ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны, пра Радзіму напісаны ў простай казачнай форме, якая не патрабуе рыфмы. Яны напоўнены падзякай і павагай, якія нясе нам чалавек – настаўнік, настаўніца добрых спраў.

Бібліяграфія:

Дегтярёва, М. Осень // Бераставіцкая газета. — 2011. — 26лістапада (№ 93). — C.3ББК Б81

Дегтярева, М. Партизанское движение на Берестовитчине / Марина Дегтярева // Бераставіцкая газета. — 2022. — 30 лістапада (№ 92). — С. 4. ББК 964

Дегтярева, М. Учителя-фронтовики: для нас они вечно живые / Марина Дектярёва // Бераставіцкая газета. — 2022. — 9 красавіка (№ 26). — С. 4. ББК 633+964.5

Станкевич, С. Сборник в честь юбилея / Светлана Станкевич // Бераставіцкая газета. — 2022. — 9 ліпеня (№ 51). — С. 4. ББК 642+81

СЧАСТЛИВОЕ ВРЕМЯ

Какое счастье просто жить!
Смотреться в синеву озёр.
И слушать пенье птиц.
Пройти тропинкой росной по утру.
Вздохнуть.
В душу себе вдруг заглянуть.
И вспомнить детство
вновь и вновь,
Как мимолётное виденье,
Как музыку и прозу, и любовь.
Как вальс и танго танцевали,
И в парке лебедем плыли.
И возраст свой не ощущали,
А души рядышком были.
И чувства те я сохраню:
за это жизнь я люблю.

Летка Іван Антонавіч

Летка Іван Антонавіч (нар. 14.06.1935 г. у в. Масаляны — пам. 23.08.1999 г. у Маскве) – беларускі паэт, член Саюза пісьменнікаў СССР (1978), майстар вершаванай споведзі і гутарковай лірыкі беларускай паэзіі. Нарадзіўся ў шматдзетнай сялянскай сям’і (8 дзяцей) Антона Васілевіча, удзельніка Кастрычніцкай рэвалюцыі, Першай сусветнай і грамадзянскай вайны, і Соф’і Васільеўны Леткі. Іван нарадзіўся самым апошнім у сям’і. Да 1939 г. бацькі працавалі на прыватнай зямлі масалянскай сядзібы барона Яна Біспінга (1880-1940).

Маці, якой тады ўжо было 44 гады, пасля родаў хварэла і неўзабаве памерла. У 1941 годзе загінуў бацька. За выхаваннем маленькага Івана ўзялася старэйшая сястра Зіна. У 1954 г. Іван Летка скончыў Масалянскую сямігадовую школу і пераехаў у Маскву да брата, дзе паступіў у медыцынскае вучылішча. Адтуль прызваны ў Савецкую Армію. У 1957 г. дэмабілізаваўся і працаваў грузчыкам на бетонным заводзе ў Маскве, маляром-дэкаратарам у Цэнтральным тэатры Савецкай Арміі, кавалём на аўтазаводзе імя Ліхачова. У 1959 г. ажаніўся з Браніславай Іосіфаўнай, нараджаюцца дочкі Алёна (у 1961 г.) і Святлана (у 1963 г.).

У 1961 годзе Іван Летка паступіў на завочнае аддзяленне Літаратурнага інстытута і ў 1967 г. паспяхова абараніў дыплом. Напісаў свой першы зборнік вершаў на беларускай мове «Тры крокі ад сонца» (М. 1967). Вучобу сумяшчаў з працай на аўтазаводзе ім. Ліхачова. З 1971 працаваў майстрам, намеснікам начальніка цэха па вытворчасці, начальнікам участка, інжынерам па кадрах. У 1985 годзе выйшаў на пенсію. Узнагароджаны ордэнам Працоўнай Славы ІІІ ст. (1977), медалём «Ветэран працы».

Цяга да паэтычнага слова, да народнай беларускай песні абудзілася ў Івана Леткі ў дзяцінстве і школьныя гады. Першы верш “На радзіме” Івана Леткі апублікаваны ў газеце “Чырвоная змена” (1959), пасля чаго яго вершы сталі часта з’яўляцца на старонках беларускіх перыядычных выданняў, гучалі па радыё. У 1960 годзе ў часопісе “Полымя” надрукавана падборка вершаў з прадмовай Р. Бярозкіна. Летка — аўтар зборнікаў паэзіі на беларускай мове: “Тры крокі ад сонца” (1967), “Тры крылы” (1970),”Грамы на зімоўцы” (1974),”Агні ў пралётах” (1991), паэмы “Каліноўцы” (1973), прысвечанай нацыянальна-вызваленчаму руху 1863 г. на Беларусі. Тэма прыроды, паэтызацыя стваральнай працы. Гісторыя і сучаснасць — асноўныя матывы лірыкі паэта. Яркая метафарычная вобразнасць спалучаецца ў яго апавядальна-спакойным рытмічным ладам. Памёр паэт 23 жніўня 1999 года ў Маскве.

Бібліяграфія:

Артыкулы пра Івана Летку

1.Беларускія пісьменнікі: Бібліягр. слоўнік. У 6 т. Лазарук—Перкін / Ін-т літ. імя Я. Купалы АН Рэспублікі Беларусь, Беларус. Энцыкл.; пад рэд. А. В. Мальдзіса; рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — С. 30—31.

2.Яны нарадзіліся на Бераставіччыне // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Бераставіцкага раёна. — Мн.: БЕЛТА, 1999. — С. 536.

Паэзія:

Летка, І. Бераставіцкі бальшавік: паэзія / Іван Летка // ЛіМ. — 1981. — 7 жн. — С. 6.

Летка, І. Вячэрняя змена; На глыбах бетону; Лясы; Першы снег: паэзія / Іван Летка // ЛіМ. — 31 жн. — 1984. — С. 4.

Летка, І. “Жывуць драпежныя звяры…”: паэзія / Іван Летка // Полымя. — 1967. — № 6. — С. 11.

Летка, І. Ільіча я ведаю жывога: паэзія / Іван Летка // Чырвоныя лісткі календара. — Полымя. — № 4. — 1966. — С. 9.

Летка, І. Край васільковага лета…/ Іван Летка // ЛіМ. — 26 жніўня 1959. — С. 6.

Летка, І. Лётаюць сэрцы / Іван Летка // ЛіМ. — 20 ліпеня 1959. —С. 5.

Летка, І. Мастаўляны: паэзія / Іван Летка // Беларускі каляндар. — 1971. — С. 13.

Летка, І. На радзіме: паэзія / Іван Летка // Чырвоная змена. — 12 лютага. — 1959. — С. 8.

Летка, І. Пейзажы: паэзія / Іван Летка // Гродзенская праўда. — 26 верасня. — 1964. — С. 11.

Летка. І. Сокал: паэзія / Іван Летка // Полымя. — № 7. — 1960. — С. 8.

Летка, І. Спадчына: паэзія / Іван Летка // Полымя. — 1981. — № 6. — С. 9.

Ала Лагада

Ала Іванаўна нарадзілася 1 студзеня 1940 года ў мястэчку Урэчча Любанскага раёна Мінскай вобласці. Пасля Вялікай Айчыннай вайны (1941-1945) скончыла Ўрэчаўскую школу, а потым паступіла ў 1958 годзе ў Мінскі тэхнікум на бухгалтарскае аддзяленне, якое скончыла ў 1960 г. Пасля размеркавання працавала на масласырзаводзе ў Зэльве, а з 1963 года яна працуе бухгалтарам на Бераставіцкім масласырзаводзе. Па распараджэнні лёсу, у Вялікай Бераставіцы і прайшло ўсё яе жыццё. Тут Ала Іванаўна сустрэла свайго будучага мужа. У 1964 годзе ў сямейнай пары нарадзіўся сын Барыс, які ў будучыні стане артыстам тэатра і кіно, рэжысёрам і літаратарам.

З 1971 года ўся паследучая работа Алы Лагады звязана з фінансавай і эканамічнай дзейнасцю на Бераставіччыне. 20 гадоў працавала старшым эканамістам Бераставіцкага райвыканкама. Будучы на пенсіі вось ужо больш за 20 гадоў, жанчына не страціла сваю жыццёвую актыўнасць і аптымізм. Да прыкладу, Ала Лагода ні аднаразова абіраецца старшынёй першаснай арганізацыі ветэранаў Бераставіцкага раённага выканаўчага камітэта, з’яўляецца ўдзельніцай Бераставіцкага народнага хору ветэранаў «Памяць сэрца» з самага першага дня яго існавання.

Прымае актыўны ўдзел у многіх гуртках і аматарскіх аб’яднаннях на базе аддзялення дзённага знаходжання для грамадзян пажылога ўзросту Бераставіцкага ТЦСАН, на базе раённай бібліятэкі, наведвае нядзельную школу пры Святамікалаеўскай царкве, піша вершы і песні. І варта казаць пра тое, што цяпер імя Алы Лагады добра вядома не толькі ў Вялікай Бераставіцы, але і ва ўсім раёне, дзякуючы яе літаратурнаму таленту пісаць вершы і песні, чаму, дарэчы, жанчына і прысвячае сягоння большую частку свайго часу.

Вершы Ала Іванаўна стала пісаць яшчэ ў школьныя гады. А ва ўзросце 45 гадоў жаданне займацца літаратурнай творчасцю канчаткова перамагло. З тых часоў напісана звыш паўсотні вершаў і песень. Дарэчы, музыку да сваіх песен Ала Лагада стварае сама. У 2010 годзе Бераставіцкая раённая арганізацыя Чырвонага Крыжа выдала першы зборнік вершаў і песняў Алы Лагады “С любовью к людям” (на рускай мове). У 2021 годзе выйшаў чарговы зборнік “Вершы, гумарэскі, прыпеўкі”, у якім паэтэса прадставіла свае беларускамоўныя, цікавыя вершы “Бабчын бізнес”,”Раб гарэлкі”, “Дзве кумы” і інш. Разам з усім гэтым, Ала Іванаўна прымудраецца ўтрымліваць хоць і не вялікаю, але гаспадарку і агарод.

Бібліяграфія:

Дудко, А. Встреча с талантливым земляком / Анжелика Дудко; фото // Бераставіцкая газета. — 2019. — 23 ліпеня (№ 57). — С. 4. ББК 76+82

Дудко, А. «Чего стесняться тех морщин? …» / Анжелика Дудко; фото // Бераставіцкая газета. — 2018. — 19 снежня (№ 100). — С. 3. ББК 269

Лагода, А. Воины народа!: [поэзия] / Алла Лагода // Бераставіцкая газета. — 2022. — 23 лютага (№ 14). — С. 3. ББК 81

Лагода, А. Дороги: [поэзия] / Алла Лагода // Бераставіцкая газета. — 2021. — 26 чэрвеня (№ 49). — С. 10. ББК 81

Лагода, А. Мини-проект. «Мир увлечений» — для активных и инициативных // Бераставіцкая газета. — 2010. — 14 красавіка (№ 28). — C.4 ББК Б226.3

Лагода, А. Мы рады вам!: [поэзия] / Алла Лагода // Бераставіцкая газета. — 2021. — 24 красавіка (№ 31). — С. 11. ББК 81

Лагада Барыс Барысавіч

У 1993 г. у часопісе “Маладосць” (№ 3) упершыню друкуе некалькі апавяданняў і па выніках года становіцца лаўрэатам часопіса за лепшую прозу. У 1994 г. у бібліятэчцы часопіса “Маладосць” выходзіць кніга прозы “Сабака без ашыйніка”. Працаваў рэжысёрам у Крыварожскім і Новасібірскім тэатрах музычнай камедыі, дырэктарам і мастацкім кіраўніком Тэатра аперэты Урала, галоўным рэжысёрам Іванаўскага музычнага тэатра. Рэжысёр Іркуцкага музычнага тэатра ім. Загурскага. За час свайго творчага жыцця Барыс Барысавіч паставіў больш за 110 пастановак опер, аперэт, мюзіклаў, драматычных спектакляў, музычных камедый, музычных казак, тэатралізаваных канцэртаў, у тым ліку некалькі сусветных і ўсерасійскіх прэм’ер. Ставіў у розных тэатрах камічныя оперы «Выдатная Галатэя» ф. Зуппе, «Дахі Парыжа» Ж. Оффенбаха, «Даратэя» Т. Хрэннікава, «Званочак» Г. Даніцэці, оперу К. Малчанава «А зоры тут ціхія …», «Снягурку» Н. А. Рымскага-Корсакава, «Яўгена Анегіна», «Травіяту»Дж. Вердзі, «Рабаванне апоўначы» М. Самойлава, «Мая жонка — манюка» М. Мэйо, «Севастопальскі вальс» К. Лістова, «Кот у ботах» Е. Шашына, новую версію «чырвонай шапачкі» А. Цярэнцьева і інш. Запрашэнне на кастынг акцёр, а потым ужо і рэжысёр Барыс Лагада атрымліваў ад рэжысёраў дзякуючы не толькі свайму сцэнічнаму таленту, але і фактурнай знешнасці. На здымках ён пазнаёміўся з цэлай плеядай тады толькі пачаткоўцаў, а сёння вядучых артыстаў кіно і тэатра: Марынай Магілёўскай, Алегам Фаміным, Барысам Неўзоравым, Аляксандрам Пясковым. З асаблівай пяшчотай ён успамінае пра Юзаса Будрайціса і Ніне Усатавай («Пад небам блакітным»). У жніўні 2018 года рэжысёр быў узнагароджаны дыпломам лаўрэата Прэміі Ўрада Рэспублікі Комі імя В. Савіна ў вобласці драматургіі і сцэнічнага мастацтва.

Бібліяграфія:

Артыкулы пра Барыса Лагаду

Ермолицкая, Т. Борис Лагода: «Сегодняшняя постановка в Северске у меня 121-я по счету…»: [Электронный ресурс] / Татьяна Ермолицкая // Музыкальный журнал. — 2017. — 27 сентября.
Жартун, С. Борис Лагода: «Форму не теряю»: [Электронный ресурс] / Светлана Жартун // Восточно-Сибирская правда. — 2007. — 21 февраля.
Жуманова, Р. Борис Лагода: «Я так и не стал настоящим россиянином»: [Электронный ресурс] / Рена Жуманова // «Степной маяк». — № 50. — 2006. — 30 ноября.
Завадская, А. Борис Лагода о театре и зрителях: [Электронный ресурс] / Алена Завадская // «Вечерний Котлас». — 2018. — 23 февраля.
Козлова, А. Борис Лагода собирается торопиться медленно: [Электронный ресурс] / Анастасия Козлова. — Рэспубліка. — 21.05.1997.
Пацэнка, М. Рэжысёр, пісьменнік і артыст з Вялікай Бераставіцы Барыс Лагада: [Электронный ресурс] / Мікалай Пацэнка // Бераставіцкая газета. — 2015. — 4 лютага.
Поздеева, А. Главным режиссером театра оперы и балета РК станет Борис Лагода: [Электронный ресурс] / Анастасия Поздеева // Красное Знамя. — 2011. — 11 октября.
Стахеева, Н. «Борис Лагода: Я там, где во мне есть нужда»: [Электронный ресурс] / Надежда Стахеева // Наша городская газета. — № 43. — 2008. — 22 октября.
Суранов, Б. Борис Лагода увидел “Холопку” в Елене Лагоде: [Электронный ресурс] / Борис Суранов // Зырянская жизнь. — 2005. — 7 марта.
Цветкова, А. Борис Лагода заказал для театра оружие: [Электронный ресурс] / Анна Цветкова // baikal-info.ru — 2007. — 15 февраля.
Шучалина, Д. «Культуры много не бывает» — зампред правительства Коми Лариса Максимова: [Электронный ресурс] / Дарья Шучалина // Комиинфформ. — 2018. — 20 августа.
Щербинина, М. Барис Лагода: «Художник не может быть доволен собой»: [Электронный ресурс] / Марина Щербинина // Без формата. — 2014. — 30 октября.
Яны нарадзіліся на Бераставіччыне // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Бераставіцкага раёна. — Мн.: БЕЛТА, 1999. — С. 535.

Дарашкевіч Іван Канстанцінавіч

Янук Дарашкевіч нарадзіўся ў 1890 годзе ў вёсцы Меляшкі Беластоцкага павету Гродзенскай губерні (цяпер Польша) у шматдзетнай сялянскай сям’і. Яго бацькі Кастусь і Настасся Дарашкевічы мелі сямёра дзяцей: тры сыны (Яна, Юліяна, Мікалая)і чацвёра дачок. Старэйшы Янук, у ліку нямногіх сялянскіх дзяцей, якому пашчасціла прабіцца да навукі. Спачатку ён скончыў царкоўную школу ў Ялоўцы, а потым Свіслацкую настаўніцкую семінарыю ў пачатку 1909 г. Працуе настаўнікам на Бераставіччыне: у 1909 — 1913 гг. Гэта вёскі Сямёнаўка і Кулі. Там ён захапляецца літаратурай, чытае Я. Коласа, М. Багдановіча, М. Лермантава, спрабуе складаць свае першыя вершы: “Песня” (1909), “Вецер свішча…”(1910), “Ганя” (1911). У 1913 г. Янук стварае сям’ю на Бераставіччыне, бярэ шлюб з 18-гадовай Кацярынай Маркаўнай Буцько, крыху пазней нараджаюцца дзве дачкі: Ніна і Людзміла. У канцы 1913 г. Янук з сям’ёй пераехаў настаўнічаць у вёску Даўкшы каля Панявежыса (Літва). Працуючы настаўнікам, Янук Дарашкевіч збіраў беларускія народныя песні і разам з нотамі дасылаў Антону Грыневічу ў Пецярбург. Большасць народных песень Януком Дарашкевічам была запісана ў роднай вёсцы Меляшкі, Сямёнаўцы, Кулях.

Акрамя фальклору, Янук Дарашкевіч захапіўся беларускай літаратурай, пісаў вершы і дасылаў іх у віленскую рэдакцыю “Наша ніва”. Лепшыя творы былі там надрукаваныя ў 1909 — 1914 гг. Пра некаторыя з іх напісаў у сваёй трохтомнай працы “Беларусы” Яўхім Карскі (1860 — 1931). А Максім Багдановіч у сваім артыкуле “За тры гады” аднёс Янука Дарашкевіча да тых аўтараў, “што маюць палёт і талент… Іх вершы даволі сільныя па пад’ёму і думцы…”.

Восенню 1914 года Янука Дарашкевіча мабілізавалі ў царскую армію і накіравалі ў школу прапаршчыкаў пад Петраград. Але перад мабілізацыяй паэт перапісаў усе свае вершы ў асобны сшытак, назваў яго “Абразкі” і даслаў сшытак у віленскую рэдакцыю “Нашай нівы” з надзеяй, што супрацоўнікі газеты выдадуць асобным зборнікам. Але зборнік так і не пабачыў свет. Пачалася Першая сусветная вайна, а Янук Дарашкевіч замяняе пяро на штык і становіцца кадравым вайскоўцам. Ён прыхільна сустракае рэвалюцыю ў Расіі, служыць у Чырвонай Арміі. Праўда, пісаць вершы беларус не пакідае, хоць і жыве ў горадзе Варонежы ў Расіі. Паводле ўспамінаў блізкіх яму людзей, як піша Юры Туронак у “Ніве” ад 2 жніўня 1981 года, наш зямляк быў чалавекам шырокіх інтарэсаў, захапляўся паляваннем, рыбнай лоўляй, радыётэхнікай, разьбой па дрэве і г. д.

Падчас Другой сусветнай вайны Янук Дарашкевіч пайшоў на фронт, дзе загінуў у ноч з 23 на 24 лютага 1943 года пад вёскай Фецішча Балхоўскага раёна Арлоўскай вобласці ў Расіі. А ўся рукапісная спадчына беларускага паэта-нашаніўца згарэла разам з домам у Варонежы. Але, на шчасце, захаваўся ў Вільні той сшытак вершаў “Абразкі”, які ў 1914 годзе ён даслаў у “Нашу ніву”. Сяргей Чыгрын адшукаў вершы паэта ў рукапісным фондзе Навуковай бібліятэкі Акадэміі навук Літвы, прачытаў і перапісаў усе творы для беларускага кнігазбору “Янук Дарашкевіч Маркотныя зоркі” (Мн. 2014 г.).

Усе знойдзеныя вершы Янука Дарашкевіча сведчаць аб тым, што гэта быў таленавіты і цікавы паэт. У іх адчуваецца стылявая свабода, лёгкасць і нязмушанасць, з якой ён пераходзіць ад песні-скаргі на мужыцкую долю-нядолю (“З мужыцкага жыцця”) да ўзвышанай патэтыкі, закліку (“Стогн”, “Надзея”), ад выкрывальнага сарказму (“Падлыжнікам”) да духоўнай засяроджанасці, чуйнасці, тонкасці псіхалагічнага малюнка (“Шкада разбітых мар…”, “Мы прасціліся…”, “Сончык”).

Янук Дарашкевіч — адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры ХХ стагоддзя. Таму яго літаратурная спадчына таксама павінна служыць нашай літаратуры і беларускай культуры. Дзеля гэтага ён жыў, пісаў, думаў і пакінуў нам у спадчыну творы, якія склалі гэтую кніжку пад назвай “З маіх папераў”. Усе вершы паходзяць з кнігі “Янук Дарашкевіч. Маркотныя зоркі. З паэтычнай спадчыны” (Мн., 2014).

Першае знаёмства з літаратурнай творчасцю Янука Дарашкевіча для бераставічан адбылося ў кнізе “Памяць. Бераставіцкі раён” (Мн., 1999).

Бібліяграфія:

Дарашкевіч, Я. Маркотныя зоркі: з паэтычнай спадчыны / Янук Дарашкевіч; укл., прад., камент. С. Чыгрына. — Мінск: Кнігазбор, 2014. — 36 с.

Паэт-«нашанівец» Янук Д. / паводле артыкула Мікалая Пацэнкі «Жыццё і згадкі паэтычнага лёсу Янука Д.» ; да друку падрыхтавала Святлана Ганчарова // Бераставіцкая газета. — 2022. — 16 лютага (№ 12). — С. 4. ББК 81

Пазнухова Васіліса Міхайлаўна

Паэтэса, кампазітар, празаік, педагог, пазаштатны карэспандэнт розных выдавецтваў, кіраўнік літаратурна-музычнай студыі “Пегас” ДУА “Лідскі раённы цэнтр творчасці дзяцей і моладзі”. Нарадзілася 24.04.1979 г. у г. п. Пагранічны Бераставіцкага раёна. Скончыла Пагранічную сярэднюю школу. У 2001 г. скончыла Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Я. Купалы (факультэт славянскай мовы і літаратуры). Таксама ў 2001 г. скончыла факультэт грамадскіх прафесій па спецыяльнасці “Кіраўнік харавой фальклорнай групы”. Працавала настаўніцай рускай мовы і літаратуры ў Вялікабераставіцкай СШ (2001 г.). У 2002 г. скончыла магістратуру ГрДзУ па спецыяльнасці “Літаратура народаў краін замежжа (польская літаратура) і атрымала акадэмічную ступень магістра гуманітарных навук. Вершы піша на трох мовах: беларускай, польскай, рускай. Таксама піша прозу (апавяданні, замалёўкі, нарысы, аповесці ў жанры фэнтэзі), п’есы, займаецца публіцыстыкай, літаратурнымі перакладамі. Друкуецца ў газетах “Савецкі пагранічнік”, “Бераставіцкая газета”, “Лідская газета”, “Гродзенская праўда”, “Аркуш”, “ЛіМ”, у часопісах “Маладосць”, “Пагранічнік”, “Першацвет”, “Беларуская думка” і іншых выданнях абласнога і рэспубліканскага ўзроўню. Жыве і працуе ў г. Ліда.

Бібліяграфія:

Вершы Васілісы Пазнуховай:

Пазнухова, В. Боль белых птиц: Поэма-слеза // Берастав. газ. — 2004. — 17 красав. — С.3. ББК Б82

Пазнухова, В. Весенняя серенада. Алые знамёна // Бераставіцкая газета. — 2003. — 14 мая. — С. 4. ББК Б82

Пазнухова, В. Калі я малая была… // Бераставіцкая газета. — 2015. — 16 мая (№ 38). — C. 7. ББК Б81

Пазнухова, В. Край паэтаў. Вечнае… Вечар // Бераставіцкая газета. — 2002. — 13 сакавіка. — С. 3. ББК Б 82

Пазнухова, В. Любовь; «А любовь — она и послушница…»; Влюблённые; «Утро весны и бессмертия …»// Берастав.газ. — 2005. — 13 крас.(№27). — С.5. ББК Б 82

Чэлендж «Класічна…Патрыятычна»: Гродзеншчына чытае Я.Купалу і Я. Коласа

Святлана Пракопік

Нарадзілася на Урале ў Пермскай вобласці 21 чэрвеня 1958 года ў звычайнай працоўнай сям’і. У дзяцінстве была дапытлівай дзяўчынкай, мела прагу да вершаскладання і малявання. Вырасла на Сказах Бажова і, праз гады, свой першы рукапісны зборнік не выпадкова назвала «Малахітавая шкатулка». Дзяўчынку з дзяцінства атачала незвычайна прыгожая прырода. Шмат пазней, у аўтабіяграфічнай паэме «Лёс мой – чаромха» Святлана напіша пра гэта так:

Там лесу смарагдавай грывай
Абдымаюць абшары палёў.
… Пунсовы колер сунічнай паляны
Сіні водбліск нябёсаў у васільках…

У 1968 годзе сям’я пераехала на Паўночны Каўказ у горад Прахладны. Там скончыла сярэднюю школу, і не паступіўшы ў інстытут, пайшла працаваць на завод. Дзяўчыне хацелася чагосьці новага ў жыцці, самастойнасці, рамантыкі. У 1977 годзе Святлана з’ехала ў г. Цюмень. Там выйшла замуж за беларуса, нарадзіла дзвюх дачок. А ў 1988 годе лёс занёс яе на радзіму мужа. На Бераставіччыну. З тых часоў Беларусь стала яе другой радзімай, родным домам. У пэўны перыяд жыцця яна зразумела, што паэзія — гэта стан душы і пачуццяў, спосаб пераадолення шматлікіх цяжкасцяў, сустрэтых на яе жыццёвым шляху.
Быў перыяд, прызнаецца Святлана Валянцінаўна, калі вершы пачалі прыходзіць да мяне радзей і радзей. Падрасталі дачушкі, было шмат клопатаў.
Але тое, што табе наканавана, рана ці позна ўсё роўна вернецца да цябе. Так было і ў Святланы: пасля даволі працяглага маўчання паэзія ў яе душы загучала зноў. І вершы, нібы вада ў разводдзе, паліліся яшчэ больш моцным патокам. Яна пісала аб жыцці. Пра каханне. Аб прыгажосці прыроды.
Яе настаўнікамі былі ў той час Карнегі, Сінельнікаў і іншыя аўтары, якія прымушаюць прыпыніцца ў гэтым жыцці і задумацца. І вершы яе набывалі ўсё больш філасофскі сэнс. Аўтар прыйшла да высновы: усе цяжкія павароты лёсу і ўсе беды, што здараюцца з намі, – гэта ўрокі, з якіх абавязкова трэба здабываць карысць. А самае галоўнае ў жыцці — быць карыснай іншым.
Святлане пашанцавала нарэшце знайсці працу па душы: яна ўладкавалася ў трыкатажны цэх раённага Дома быту. Вязаць жаночыя сукенкі, касцюмы, дзіцячую вопратку жанчыне вельмі падабалася, а яшчэ яе рукі ўспомнілі, як калісьці яны ўмелі маляваць. Святлане даверылі ўпрыгожваць рэчы ручной вышыўкай, і гэта было для яе сапраўднае шчасце! З зачараваннем яна стварала малюнкі і затым вышывала па іх ўзоры.
Аўтара Святлану Пракопік добра ведаюць аматары паэзіі Бераставіччыны. Яе вершы ўжо шмат гадоў наша газета друкуе ў сваёй «Літаратурнай старонцы» і яны заўсёды знаходзяць станоўчы водгук у чытачоў. Аўтар чытае свае творы са сцэны раённага цэнтра культуры і народнай творчасці. Яна з’яўляецца членам клуба творчых людзей «Бераставіцкае зямляцтва» аддзела па правядзенні культурных мерапрыемстваў і развіцці народнай творчасці гэтага цэнтра.
Вершы нашага аўтара друкавала абласная газета «Міліцэйскі Веснік», яны гучалі і ў некаторых перадачах раённага і нават рэспубліканскага радыё.

Бібліяграфія:
Артыкулы пра Святлану Пракопік
Драпеза, М. Светлана Прокопик: «Свою жизнь я могу по стихам пролистать»: [Электронный ресурс] / Мария Драпеза // Бераставіцкая газета.— 2015. — 4 снежня.URL: http://www.beresta.by/?p=35365
Паэзія Святланы Пракопік
Драпеза, М. Литературная страничка: [Элетронный ресурс] / Мария Драпеза // Бераставіцкая газета. — 2011. — 16 мая.URL: http://www.beresta.by
Знакомьтесь: берестовицкая поэтесса Светлана Прокопик: [Электронный ресурс] // Бераставіцкая газета. — 2010. — 21 снежня.URL: http://www.beresta.by/?p=3456
Літаратурная старонка «Бераставіцкай газеты» [Элетронны рэсурс] // Бераставіцкая газета. — 09.04.2012.URL: http://www.beresta.by/?p=11069
“Мая малая радзіма”. Бераставічане дзеляцца думкамі аб сваіх родных мясцінах [Электроны рэсурс] // Бераставіцкая газета. — 2018. — 22 красавіка.URL:http:// www.beresta.by/?p=64613
Прокопик, С. Безысходность. На мельнице. Весеннему теплу еще не время// Бераставіцкая газета. — 2015. — 11 красавіка (№ 28). — C. 5.
Прокопик, С. Белое стихотворение. Приоткрытая дверь. Февраль // Бераставіцкая газета. — 2013. — 5 лютага (№ 10). — C.8.
Прокопик, С. Грехи : поэзия / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета.— 2018. — 16 чэрвеня (№ 47). — С. 7.
Прокопик, С. Дыхание осени поздней / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета. — 2017. — 30 верасня (№77). — С. 11.
Прокопик, С. Еще один год / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета.— 2017. — 30 снежня (№103). — С. 7.
Прокопик, С. Из чаши мудрости. Два лика любви. Леди Реальность. Не оставляйте счастье// Бераставіцкая газета. — 2012. — 10 студзеня (№ 3). — C.4.
Прокопик, С. Мальчишки уходили на войну. Письмо искало адресата// Бераставіцкая газета. — 2011. — 17мая (№ 38). — C.4.
Прокопик, С Межсезонье.Я ангела рисую // Бераставіцкая зазета. — 2010. — 14верасня (№ 72). — C. 6.
Прокопик, С. Новые стихи Светланы Прокопик: [Электронный ресурс] / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета. — 04.04.2011.URL: http:// www.beresta.by/?p=5507
Прокопик, С. Новый год; Трамвай желаний; Осень жизни; Нашим матерям // Бераставіцкая газета. — 2010. — 21снежня (№ 100). — C. 6.
Прокопик, С Одинокая странница.Заколдованный принц. Краски акварельные // Бераставіцкая газета. — 2010. — 1 чэрвеня (№ 42). — C.6.
Прокопик, С. Одиночество вдвоем. Любовь// Бераставіцкая газета. — 2015. — 31 студзеня (№ 8). — C. 13.
Прокопик, С. Совушка [Электронный ресурс] / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета. — 2015. — 20 сакавіка.URL: http://www.beresta.by/
Прокопик, С. Самая, самая [Электронный ресурс] / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета. — 2010. — 12 кастрычніка.URL: http://www.beresta.by/?p=2191
Прокопик, С. Судьбы причудливы узоры / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета.— 2017. — 30 снежня (№ 103). — С. 7.
Прокопик, С. Тропинка судьбы// Бераставіцкая газета. — 2006. — 6 мая. — С. 2.
Прокопик, С. Тысяча и одна ночь; Одиночество; «Прошлое тянется шлейфом обид…»// Берастав.газ. — 2005. — 13 крас.(№27). — С.5.
Прокопик, С. Я окунаюсь в осень / Светлана Прокопик // Бераставіцкая газета.— 2017. — 30 верасня (№ 77). — С. 11.
Святой Валентин поможет в исполнении желаний [Электронный ресурс] // Бераставіцкая газета. — 2011. — 11 лютага. URL: http://www.beresta.by/?p=4521

Станкевіч Канстанцін Канстанцінавіч

Кастусь Станкевіч нарадзіўся 6 верасня 1944 года ў вёсцы Навасёлкі Алекшыцкага сельскага савета, што на Бераставіччыне. Скончыўшы з сярэбраным медалём Масалянскую адзінаццацігодку, паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Гродзенскага дзяржаўнага педінстытута імя Я. Купалы. Але ж пасля двух курсаў быў прызваны на тэрміновую ваенную службу, якую праходзіў чатыры гады на Чырвонасцяжным Паўночным Флоце. Атрымаўшы дыплом, выкладаў дакладныя дысцыпліны ў школах Бераставіцкага і Лідскага раёнаў. Літаратурай цікавіўся, калі быў яшчэ студэнтам. Наведваў літаратурнае аб’яднанне, якім кіравалі Васіль Быкаў і Аляксей Карпюк. У 1984 г. на месца матэматыкі прыйшла журналістыка. Працаваў загадчыкам аддзела Іўеўскай раённай газеты. Затым перайшоў на такую ж пасаду ў “Воранаўскую газету”, дзе вядзе аддзел сельскай гаспадаркі і сацыяльных праблем. Адначасова з’яўляецца ўласным карэспандэнтам па Гродзенскай вобласці рэспубліканскай газеты “Транспартны веснік”. Член беларускага Саюза журналістаў з 1986 года. Вершы друкуюцца ў “Настаўніцкай газеце”, “Беларускай ніве”, “Гродзенскай праўдзе”, іншых перыядычных выданнях, змяшчаюцца ў калектыўных зборніках. У 2004 годзе выйшаў зборнік апавяданняў, фельетонаў і вершаў “Берёзка моя в голубой косынке”.
Бібліяграфія:
Вершы К. Станкевіча
Станкевіч, К. Абеліскі // Бераставіцкая газета. — 2015. — 16 мая (№ 38). — C. 7 ББК Б81
Станкевіч, К. Вялікдзень : [паэзія] / Кастусь Станкевіч // Бераставіцкая газета. — 2021. — 24 красавіка (№ 31). — С. 11. ББК 81
Станкевіч, К. Ёлачкі-прынцэсы / Канстанцін Станкевіч // Бераставіцкая газета. — 2017. — 30 снежня (№103). — С. 7. ББК 81
Станкевіч, К. Ёлачкі шчаслівыя. Песня аб Бераставіцы. Мяцеліца. Прызнанне // Бераставіцкая газета. — 2016. — 16 студзеня (№ 3). — C. 7. ББК Б81
Станкевіч, К. Лебедзь, рак і шчупак // Бераставіцкая газета. — 2012. — 10 красавіка (№ 29). — C.4. ББК Б81
Станкевіч, К. На Купалле. Беларусі. Спроведзь // Бераставіцкая газета. — 2010. — 1 чэрвеня (№ 42). — C.6. ББК Б81
Станкевіч, К. На радзіму : верш / Кастусь Станкевіч // Бераставіцкая газета. — 2024. — 21 лютага (№ 8). — С. 4. ББК 81
Станкевіч, К. Сюды я ў думках залятаю… / Кастусь Станкевіч // Бераставіцкая газета. — 2021. — 28 жніўня (№ 67). — С. 6. ББК 81
Станкевіч, К. Творчасць. Зарадка. Прыгажосць. Белы танец // Бераставіцкая газета. — 2015. — 31 студзеня (№ 8). — C. 13. ББК Б81
Станкевіч, К. Успамін // Бераставіцкая газета. — 2011. — 17мая (№ 38). — C.4 ББК Б81
Станкевіч, К. Цешчына педагогіка // Бераставіцкая газета. — 2015. — 11 красавіка (№ 28). — C. 5. ББК Б81

Надзея Сторажава

Нарадзілася Надзежда Аляксееўна ў 1942 годзе ў вёсцы Канюхі Бераставіцкага раёна, закончыла 7 класаў Казлоўскай школы ў 1957 годзе. Калі Надзейка хадзіла ў пачатковыя класы, яна любіла гуляць у школу. Збіралася ў іх хаце, а летам — у двары купка дзяцей, а настаўніцай, канечне, была яна. Муштравала сваіх “падапечных” за нявывучаныя ўрокі, вучыла чытаць па “Буквару”.
Пасля заканчэння Гродзенскага педагагічнага інстытута Надзежда Шыпіца працавала ў Рагачоўскай сямігадовай школе ў Гродзенскім раёне, а пасля выйшла замуж і пераехала ў Мінск. Працавала настаўніцай пачатковых класаў у розных школах Мінска. Старалася прымяняць на ўроках новыя прыёмы ў працэсе навучання чытанню і пісьму, а таксама ў комплекснай выхаваўчай рабоце. У 1970-ыя гады, як і многія савецкія настаўнікі, абапіралася на вопыт вядомага педагога В. Сухамлінскага.
А ў 1984 годзе Міністэрства асветы БССР аб’явіла конкурс на “Буквар” для рускіх школ рэспублікі. Працаваць прыйшлося некалькі гадоў. За мастацкае афармленне буквара, пасля доўгіх перамоў, узяліся вядомыя мастакі В.В. Дударэнка, Э.Э. Жакевіч, В.А. Макаранка і іншыя — усяго ў ілюстрацыі кнігі ўдзельнічала 9 чалавек.
У конкурсе на лепшы “Буквар” прымала ўдзел некалькі аўтараў. Але лепшай была прызнана кніга Н. Сторажавай. Яе першае выданне выйшла тыражом 100 тысяч экзэмпляраў. Ні адна кніга ў Беларусі — ні паэта, ні празаіка, ні гісторыка — не выходзіла такім вялікім тыражом.
Аўтар “Буквара” Сторажава, у адрозненне ад іншых аўтараў, ужо ў 1-ым класе знаёміць вучняў з творамі вядомых рускіх і беларускіх класікаў: Пушкіна, Талстога, Чукоўскага, Караткевіча, Вярбы, Танка і іншых, умела рабіць іх інтэрпрэтацыю зразумелай для дзяцей. У кнізе многа цікавых скорагаворак, прымавак і загадак. Буквар багата ілюстраваны, багаццем малюнкаў захапляе і школьнікаў і дарослых.
“Буквар” нашай зямлячкі выдаваўся многа разоў, агульны яго тыраж больш за 500 тысяч экзэмпляраў. Па ім вучыліся і вучацца ў школах Расіі, Чэхіі, Славакіі і нават далёкай Чарнагорыі.
Надзежда Аляксееўна на гэтым не супакоілася. Яна падрыхтавала ў дапамогу настаўнікам, дзецям і бацькам розныя навучальныя дапаможнікі.
Штодня тысячы вучняў і настаўнікаў адкрываюць кнігі аўтара Сторажавай, каб навучыцца граматна і прыгожа пісаць. “Буквар”, “Пропісы”, “Складовыя табліцы”, – гэтыя і іншыя падручнікі і навучальныя дапаможнікі знаёмыя многім. На базе свайго багатага педагагічнага вопыту, ужываючы лепшыя навуковыя методыкі і канцэпцыі, яна стварае работы, якія дапамагаюць настаўніку зрабіць кожны ўрок максімальна эфектыўным. Н. Сторажава – сапраўдны падзвіжнік асветы. Яна аб’ездзіла ўсю краіну з мэтай дапамагчы настаўнікам пачатковай школы навучыцца працаваць па яе методыцы цікава і эфектыўна. “Дзеці могуць і павінны пісаць граматна. Напісанае застаецца”, – сцвярджае Надзея Аляксееўна.
У навучальным дапаможніку “Страна Буквария” аўтар прапануе прынцыпова новыя гульнявыя прыёмы ў навучанні дзяцей грамаце. Багата ілюстраванае, цікавае выданне можа быць выкарыстана для працы ў дзіцячым садку і ў школе. Прадстаўленыя ў кнізе гульні, галаваломкі, лагічныя задачы замацоўваюць правільнае напісанне парных зычных, закладваюць асновы пісьменнасці, развіваюць пачуццё мовы. Настаўнікам кніга карысна для тлумачэння і замацавання матэрыялу, правядзення віктарын і алімпіяд. Бацькі знойдуць у ёй заданні для эфектыўных дадатковых заняткаў з дзяцьмі.
Надзежда Сторажава — не толькі добры педагог і метадыст, але і пісьменнік. Яна піша вершы, апавяданні і казкі для дзяцей на рускай і беларускай мовах. У кніжцы “Першае падарожжа” размешчаны вершы, лічылкі і скорагаворкі на беларускай мове. У кніжцы “Сіні матылёк” змешчаны загадкі для дзяцей дашкольнага і малодшага школьнага ўзросту. Тут і дзеці, і іх бацькі знойдуць цікавыя загадкі пра звяроў, птушак і дамашніх жывёл, пра кветкі, хатнія рэчы і з’явы прыроды.
Вялікую дапамогу аказвае настаўнікам пачатковых класаў кніжка Н. Сторажавай “Мова мая і твая”. Аўтар знаёміць са сваёй сістэмай работы па навучанню шасці- і сямігадовых дзяцей роднай мове. Створаная ёю “Займальная граматыка”, разнастайныя гульні і моўныя задачы дапамагаюць бацькам, настаўнікам і выхавацелям дзіцячых садкоў далучыць сваіх маленькіх выхаванцаў да таямніц і скарбаў роднай мовы.
Надзежда Аляксееўна Сторажава – заслужаны работнік адукацыі Беларусі, лаурэат многіх літаратурных і педагагічных прэмій, аўтар вучэбна-метадычнага комплексу па навучанні грамаце, выдатны педагог-практык. Сістэма дыдактычных гульняў і практыкаванняў Сторажавай, выкладзеная ў яе кнігах, дазваляе ператварыць любы ўрок у займальнае даследаванне, спаборніцтва або цікавую гульню.
Надзежда Аляксееўна любіць сваю малую радзіму — Бераставіччыну, ганарыцца яе людзьмі і іх справамі. А мы, яе землякі, ганарымся, што “Буквар” нашай зямлячкі і сёння з’яўляецца запатрабаваным у многіх школах розных краін свету і жадаем ёй новых поспехаў і творчых знаходак.
Пайшла з жыцця Надзежда Сторажава 7 красавіка 2022 года. Пахавана ў г. Мінску.

Бібліяграфія:
Коўшык, М. Да малой радзімы дакрануцца рукой / Марыя Коўшык // Бераставіцкая газета. — 2024. — 7 лютага (№ 6). — С. 6. ББК 653+655
Пацэнка, М. Аўтар “Буквара” Надзежда Сторажава – наша зямлячка з вёскі Канюхі / Мікалай Пацэнка // Бераставіцкая газета. — 2018. — 18 августа. — С. 8.
Сторожева, Н. А. Букварь / Сторожева Н.А. ; худож. А.Х.Угренинова, В.Н. Кузьменкова, В.Н.Анисько, О.С.Ткачев. — Минск : Бервита, 1999. — 223с.
Сторожева, Н. В. Историко-библиографические аспекты в краеведческой подготовке студентов / Н. В. Сторожева, К. П. Чуприн // Документные ресурсы общества : проблемы исследования и преподавания. — Пермь, 2011. — С. 115—122.
Сторожева, Н. А. Слова бывают разные : [читаем веселые стихи и учимся писать без ошибок / Надежда Сторожева; [художник П. В. Городцов]. — Минск : Пачатковая школа, 2015. — 23 с.
Сторожева, Н.А. Уроки грамотного письма // Пачатковая школа.- 2010. — № 12. — С. 13—15.

Купа Пётр Міхайлавіч

Нарадзіўся Пётр Купа 1 мая 1941 года ў в. Казлы Бераставіцкага раёна ў простай сялянскай сям’і. Тут з вуснаў маці ён пачуў роднае беларускае слова, якому заставаўся верным да апошніх дзён свайго жыцця. Тут ён вучыўся ў Казлоўскай сямігодцы разам з сялянскімі хлопчыкамі і дзяўчынкамі. Затым сярэднюю адукацыю атрымаў у Сарасецкай школе, у якую прыходзілася хадзіць за кіламетраў з шэсць. Бедна, але весела жылі пасляваенныя хлапчукі. Гулялі ў вайну, лапту, штандар. Разам з імі бегаў за сяло на луг, узбіраўся на Бельскую гару, якая была любімым месцам зімовых забаў дзятвы. З гары адкрывалася хлопцу прыгажосць роднага краю. У такі момант сэрца яго захлыналася ад любові да родных мясцін. Летам купаўся і вудзіў рыбу ў Свіслачы, хадзіў у лес па грыбы. Дзіва, але ў простай вясковай школы, нягледзячы на цяжкасці пасляваеннага жыцця, ён знаходзіў магчымасці для развіцця сваіх мастацкіх здольнасцей. Тут бярэ пачатак яго паэтычная сцяжына.

Гады дзяцінства і юнацтва даюць запас уражанняў на ўсё жыццё. Малая радзіма – сама зямная прыгажосць, дарагі куточак, думка пра які вярэдзіць сэрца пачуццём любові і тугі. У вёсцы яшчэ адчуваецца дух Купаў, захаваліся месцы і памяць, звязаныя з іх жыццём. Кожным учынкам, радком праслаўляў мясцовы паэт край, ганарыўся роднымі мясцінамі і людзьмі, якія тут жывуць.

Сям’я Купаў аказала ўплыў на станаўленне малога Пятра. Паэтычны талент дастаўся Пятру ад бацькі, які час ад часу занатоўваў рыфмаваныя радкі ў шэры сшытак. Пазней Міхаіл Купа перадаў свайму сыну «простую общую тетрадку» з надзеяй, што сын калі-небудзь стане паэтам: «Где б ни был я: в походе, дома, //Затмят ли душу облака,// В часы успеха и подъема // “К тетрадке тянется рука” (зборнік вершаў “Купава”). У запаветным сшытку ён пісаў пра ўсё, што адбывалася і здавалася значным. Уражанні дзяцінства і юнацтва потым адгукнуцца ў лірыцы, калі ён пасталее і пачне грунтоўна спрабаваць свае сілы ў творчасці.

Гэта сюды, да сваіх вытокаў і крыніц, вяртаўся назіральны юнак з далёкіх і блізкіх вандровак. Асабліва любіў ён вясну. Вясна абуджала ўсю прыроду. Самым урачыстым веснавым святам лічыўся Вялікдзень. Да гэтага свята рыхтаваліся ўсе аднавяскоўцы: і старыя, і малыя. Перад святам, на Благавешчанне, кожны раз прылятаў бусел, садзіўся на сваё гняздо на воданапорнай вежы ў пачатку вёскі і працяглым клёкатам абвяшчаў вяскоўцам, што наступае Вялікдзень.

Людзі і навакольны свет сталі важнымі для пачынаючага паэта-пачаткоўца. У рыфмаваным радку ён занатоўваў усё, што бачыў і чуў, што турбавала і натхняла.
Сюды, на казлоўскую зямлю, якая давала сілы і натхненне, аўтар “ляцеў”, як толькі выпадаў вольны час. Улюбёны ў свой родны край, Пётр Купа балюча рэагаваў на тое, як разбураецца сучасная вёска – патрыярхальная аснова беларускай мовы і культуры. Кожны раз, калі ён наведваў родныя мясціны, першым чынам ішоў да сваёй хаты, каб моўчкі пастаяць, услухацца ў мройныя гукі, уявіць жыццё, якое цякло тут у дзяцінстве.

Сцежкі маленства выводзяць у шырокі свет тых, хто настойліва шукае свой шлях і сваю справу ў жыцці, тую, пра якую марыў, лежачы сярод лугавых кветак і назіраючы за воблакамі, якія чарадой плылі па небе.

Марыў аб сваёй дарозе і юнак з вёскі Казлы. Перш як стаць паэтам, яму прыйшлося многае пераадолець у сваім лёсе. Самы першы крок, які Купа адважыўся зрабіць, быў звязаны з ад’ездам з вёскі, з роднага дома. На пэўным этапе лірычны герой яго вершаў, які нарадзіўся і вырас у маленькай вёсачцы, на ўлонні прыроды, адрываецца ад сваёй малой радзімы і едзе ў сталіцу “вучыцца на журналіста” на факультэт журналістыкі БДУ, які паспяхова заканчвае. Потым будзе працаваць у рэдакцыі газеты “Гродзенская праўда”, дзе і друкуе свае вершы.

Многа будзе ў яго потым дарог, але гэта, як выток у гарах, які дае пачатак вялікай плыні, упершыню вызначыла яго характар. Здавалася б, цяпер павінны былі адлюстроўвацца новыя ўражанні, спадзяванні, навеяныя жыццём горада. Горад здзіўляе, але не ўражвае паэта. А вось пасля чарговага наведвання малой радзімы ў паэта абавязкова з’яўлялася нізка вершаў.

Чытаеш яго творы – і такі прастор узнікае для думак і пачуццяў! Сапраўдныя крынічкі гаючай вады, з якіх колькі ні чэрпаеш, а яны застаюцца бяздоннымі, як і сама творчасць сціплага вясковага паэта.

Бібліяграфія:

Артыкулы пра Пятра Купу:
Коўшык, М. Малая радзіма выдатнага земляка : узгадаем пра простага вясковага хлопца Пятра Купу, які стаў паэтам і праслаўляў родныя мясціны ў сваёй творчасці / Марыя Коўшык // Бераставіцкая газета. — 2024. — 11 снежня (№ 50). — С. 11. ББК 81
Коўшык, М. «Я словы сыплю, як з сявенькі…» : простыя і шчырыя вершы Пятра Купы / Марыя Коўшык // Роднае слова. — 2019. — № 6. — С. 29. УДК 820/888.09 ББК 83.3(4Беи)
Купа Михаил Николаевич // Книга героев Гродненской области. — Гродно, 2004. — С.126. ББК Б 967
Фоменкова, И. Дай силы мне… : О гродн. поэте П.Купе / Ирина Фоменкова // Перспектива (Гродн. р-н). — 2004. — 26 февр. — C.6.

Вершы Купы Пятра:
Купа, П. Гараднiчанка : Верш // Гродзен. праўда. — 2003. — 8 крас. — C.3.
Купа, П. Мой горад : Верш пра Гродна / Пётр Купа // Галасы. — C.123
Купа, П. Мой горад : Верш пра Гродна / Пётр Купа // Гродзен. праўда. — 2003. — 5 жн. — C. 3.
Купа, П. Мой город : стихотворение о Гродно / Пётр Купа // Гродна ў вершах і песнях: і памяць, і пашана, і любоў…. — С.70.

Стоп экстремизм

Telegram-бот «Стоп экстремизм» — https://t.me/stop_extremism_bot

Новый Telegram-бот «Стоп экстремизм» сопоставляет название интересующего ресурса с республиканским списком экстремистских материалов и отображает результат.
Для получения информации необходимо нажать кнопку «Старт» и вставить в диалог ссылку на нужный ресурс.

Видеоматериалы:

9 мая отмечается всенародный праздник – День Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов, в которой советский народ боролся за свободу и независимость своей Родины против фашистской Германии и ее союзников.

День Победы – это не просто праздник, а день памяти погибших, день победы над фашизмом, день поистине со слезами на глазах, слезами радости и горечи потерь.

Великая Отечественная война началась на рассвете 22 июня 1941 года, когда фашистская Германия, нарушив советско‑германские договоры 1939 года, напала на Советский Союз.

Целью фашистских захватчиков было уничтожение советского государства и завладение ресурсами страны. На основе нацистской расовой идеологии проводилось тотальное истребление, порабощение, «онемечивание» мирного населения.

Война длилась почти четыре года и стала самым крупным вооруженным столкновением в истории человечества.

Война, трагедией вошедшая почти в каждую советскую семью, окончилась победой СССР. Акт о безоговорочной капитуляции фашистской Германии был подписан в пригороде Берлина 8 мая 1945 года в 22.43 по центрально‑европейскому времени (по московскому времени 9 мая в 0.43).

Велика цена, заплаченная за Победу. Более 27 миллионов жизней унесла война. Миллионы погибли в концлагерях, стали жертвами бомбардировок, болезней и голода. Миллионы сложили свои головы на полях сражений.

История Великой Отечественной войны – это история великого мужества, героического самопожертвования, триумфа воли во имя будущего всего человечества.

Память о тех, кто отдал свои жизни, защищая Родину, живёт в наших сердцах.

Мы гордимся подвигом наших предков, ценим мир и свободу.

План работы ДУК “Бераставіцкая раённая бібліятэка імя В.М. Кавалеўскага” да 80-годдзя Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне

80 лет освобождения

Віктарына, прысвечаная 80-годдзю вызвалення Беларусі ад нямецка — фашысцкіх захопнікаў

Проект Национальной библиотеки Беларуси «Газетные строки читая сердцем. К 80-летию освобождения Беларуси от немецко-фашистских захватчиков» (о публикациях в газетах Советской Беларуси 1944 года, отражающих хронику новостей и событий освобождения нашей страны)

2025 год – Год благоустройства
2025-2029гг. – Пятилетка качества

Президент Беларуси Александр Лукашенко подписал Указ № 1, которым 2025 год объявлен Годом благоустройства.

Этот год дает старт пятилетке качества и предусматривает комплекс мероприятий, направленных на создание и поддержание удобной, безопасной, современной и эстетически организованной среды жизнедеятельности людей. Реализовывать эти мероприятия государство будет совместно с организациями и гражданами.

В 2025 году будут приняты масштабные меры, в том числе по наведению порядка на земле, благоустройству населенных пунктов, производственных объектов, поддержанию в надлежащем состоянии территорий вдоль автомобильных и железных дорог. Состоится не менее двух республиканских субботников.

Правительству поручено в месячный срок утвердить республиканский план мероприятий Года благоустройства.

Указ предусматривает активизацию волонтерского движения и реализацию гражданских инициатив, направленных на благоустройство страны.

Год благоустройства призван объединить усилия государства и общества по дальнейшему улучшению качества жизни в Республике Беларусь.

Пятилетка 2025-2030 гг. в Республике Беларусь объявлена пятилеткой качества. Каждый ее год будет посвящен одному важнейшему направлению.

Об этом Президент Беларуси Александр Лукашенко заявил в своем новогоднем обращении к белорусскому народу.

«Следующая пятилетка в нашей стране будет Пятилеткой качества. Каждый ее год мы посвятим одному важнейшему направлению. Начнем с Года благоустройства страны. Целью благоустройства нашей Беларуси станет повышение качества жизни людей. Совсем скоро нам предстоит выбирать будущее государства. Мы все хотим, чтобы оно было успешным и счастливым. И обязательно мирным! Чтобы родные и близкие были здоровы. Чтобы нас окружали надежные друзья, добрые и отзывчивые люди», – сказал Глава государства.

Указ Президента Республики Беларусь от 3 января 2025 г. № 1 «Об объявлении 2025 года Годом благоустройства»

План работы ДУК «Бераставіцкая раённая бібліятэка імя В.М. Кавалеўскага» да Года добраўпарадкавання

Мікола Барэль

Кастусь Богуш

Сяргей Габрусевіч

Галіна Румак (Жывіца)

Марына Дзегцярова

Іван Летка

Святлана Пракопік

Кастусь Станкевіч

Ала Лагада

Барыс Лагада

Іван Дарашкевіч (Янук Д.)

Васіліса Пазнухова

Леанід Панасевіч

Надзея Сторажава

Пётр Купа