Інфармацыя бібліятэкару
Праекты, праграмы, акцыі,конкурсы
Абгрунтаванне неабходнасці праекта
Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя перамены ў жыцці грамадства прывялі да крызісу сацыякультурных каштоўнасцей, у тым ліку сярод навучэнскай і студэнцкай моладзі.
Тэма фарміравання прававой культуры з’яўляецца актуальнай для любой цывілізаванай дзяржавы. У якасці галоўнага выніку адукацыі разглядаецца гатоўнасць і здольнасць маладых людзей несці асабістую адказнасць як за ўласны дабрабыт, так і за дабрабыт грамадства.Прававая культура асобы вызначаецца не толькі ва ўзроўні ведаў законаў, але і ў яго прававой актыўнасці, якая праяўляецца ва ўменні прымяняць гэтыя веды ў жыцці, у адносінах да існуючай у краіне прававой сістэмы, а таксама ў здольнасці да самаадукацыі ў галіне права і імкненні асобы да самастойнай абароны сваіх правоў.
Асаблівую значнасць прававыя веды маюць для падлеткаў і людзей маладога ўзросту, якія стануць пераемнікамі традыцый грамадзянскай супольнасці ў Беларусі. Прававая культура і веды дазваляюць пазбегнуць мноства памылак і захаваць сябе ад магчымых небяспек, якія могуць чакаць чалавека ў штодзённым жыцці.
У сучасным грамадстве сродкамі прававой інфармаванасці грамадзян, якія ўплываюць на фарміраванне прававой культуры асобы, з’яўляюцца такія сацыяльныя інстытуты, як сям’я, навучальныя ўстановы, установы культуры, дзяржава, грамадскія аб’яднанні. Вялікую ролю ў дадзеным пытанні адводзіцца СМІ: у іх публікуюцца новыя рэдакцыі законаў і іншых нарматыўных прававых актаў.
Важнае месца ў сістэме фарміравання прававой культуры навучэнскай і студэнцкай моладзі Бераставіцкага раёна займае Публічныя Цэнтры прававой інфармацыі (ПЦПІ), якія дзейнічаюць у ДУК “Бераставіцкая раённая бібліятэка імя А.М. Кавалеўскага”і 4 яе філіалах. У сваёй дзейнасці супрацоўнікі бібліятэчнай сістэмы не толькі ажыццяўляюць інфармацыйную функцыю, але і садзейнічаюць адукацыйнаму працэсу, у прыватнасці, распаўсюджванню прававых ведаў сярод вучняў школ і каледжа.
Мэта праекта: стварэнне ўмоў для фарміравання прававой культуры сярод навучэнскай моладзі Бераставіцкага раёна.
Праект прадугледжвае рашэнне наступных задач:
-забеспячэнне свабоднага доступу вучняў да сацыяльна-прававых інфармацыйных рэсурсаў бібліятэкі і сеткі Інтэрнет;
-папулярызацыя прававых ведаў і інфармацыйных рэсурсаў прававой і сацыяльнай тэматыкі сярод падлеткаў і юнацтва;
-распаўсюджванне інфармацыі ў галіне права, абароны правоў дзяцей і моладзі;
-арганізацыя збору інфармацыі, папаўненне фонду бібліятэкі прававой літаратурай, перыядычнымі выданнямі, заканадаўчымі дакументамі, якія рэгламентуюць правы дзяцей, моладзі, адказнасць грамадзян і ўстаноў за забеспячэнне гэтых правоў;
-развіццё навыкаў абароны сваіх правоў у падлеткаў і юнацтва з дапамогай прававых гульняў і іншых мерапрыемстваў прававой тэматыкі;
-прафілактыка правапарушэнняў сярод падлеткаў;
-выхаванне патрыятызму і любові да Радзімы.
Ход рэалізацыі праекту.
У рамках праекта вызначаны асноўныя напрамкі па вывучэнні прававой граматнасці і грамадзянскай актыўнасці, фарміраванні прававой культуры моладзі:
-правядзенне гутарак, адкрытых урокаў, інфармацыйных гадзін і прававых гульняў у школе і бібліятэцы з мэтай павышэння прававой і палітычнай культуры моладзі, фарміравання ў яе актыўнай жыццёвай пазіцыі;
-арганізацыя сустрэч моладзі з прадстаўнікамі пракуратуры, РАУС і іншых службаў раёна з мэтай павышэння інфармаванасці моладзі, фарміравання цікавасці да прававога і палітычнага жыцця краіны;
-укараненне інавацыйных форм работы з моладдзю.
Асноўныя мэтавыя групы, на якія накіраваны праект.
Праект накіраваны на вывучэнне і фарміраванне прававой культуры навучэнскай моладзі Бераставіцкага раёна.
У выхаванні прававой культуры навучэнскай моладзі бібліятэка цесна супрацоўнічае з:
-ДУА «Вялікабераставіцкая сярэдняя школа імя С.В.Прытыцкага»;
-Пракуратурай Бераставіцкага раёна;
-Аддзелам ЗАГС Бераставіцкага райвыканкама;
-УА «Бераставіцкі дзяржаўны каледж»;
-ДУ «Тэрытарыяльны цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва»;
-СМІ.
Тэрміны рэалізацыі праекта: 2023-2024 гг.
Механізм рэалізацыі праекта грунтуецца на падрыхтоўцы дакументацыі, планаванні мерапрыемстваў, якія праводзяцца ў яго рамках, суадносінах вынікаў рэалізацыі з мэтамі і задачамі праекта.
У межах дадзенага праекта прадугледжана:
-павышэнне ўзроўню прававых ведаў, прававой граматнасці, правасвядомасці, прававых паводзін, умення прымяняць веды ў розных жыццёвых сітуацыях і адстойваць правы: свае і іншых;
-развіццё цікавасці да грамадскага жыцця, патрыятызму ў навучэнскай моладзі Бераставіцкага раёна.
Праграма па краязнаўчаму выхаванню дзяцей і падлеткаў па тэме: “Датуль завёмся мы народам, пакуль шануем карані” на 2020-2022 года.
Асноўныя задачы праграмы:
- рост інтарэсу жыхароў і карыстальнікаў бібліятэкі да краязнаўства, выхаванне любові да роднага краю, яго гісторыі;
- павышэнне попыту да краязнаўчай інфармацыі, да роднай мовы, беларускай літаратуры, творчасці пісьменнікаў-землякоў;
- фарміраванне сістэмы краязнаўчых ведаў;
- знаёмства з народнымі беларускімі святамі, абрадамі і традыцыямі;
- вывучэнне гісторыі населеннага пункта: прыроды, гаспадаркі, гісторыі, культуры, помнікаў і інш.;
- вывучэнне фальклору роднага краю, сваёй вёскі, народных традыцый;
- арганізацыя супрацоўніцтва з зацікаўленнымі арганізацыямі для рэалізацыі праграмы.
Целевая программа «Библиотека – старшему поколению» филиала «Олекшицкая сельская библиотека» на 2019–2021 года
Цель программы:
— Создание комфортной зоны чтения, общения и досуга;
— Формирование активной читательской деятельности пожилых людей;
— Повышение качества жизни населения старшего поколения Олекшицкого сельского Совета на основе увеличения эффективности и доступности библиотечного обслуживания пожилых людей;
— Привлечение в библиотеку новых читателей.
Соламава Вольга Восіпаўна
…Нягледзячы на ўсе жыццёвыя пера-петыі, Вольга закончыла 5 класаў польскай школы, сфарміравалася, як маладзёжны лідэр, някепска навучылася пісаць па-руску.
7 мая 1940 года яшчэ адна значная падзея здарылася ў жыцці: яе прынялі ў камсамол. У той час гэта было адметнай падзеяй для маладых людзей, тым больш, калі чалавек (няважна, ці гэта юнак, ці дзяўчына) быў патрыётам Савецкай краіны. Пасля заканчэння курсаў “Паўлінцы” прапанавалі застацца ў Гродне, але яна хацела паспрабаваць сябе ў сельскай школе. Яе накіравалі на працу ў пачатковую школу ў вёску Іванаўцы Падліпскага сельсавета Гродзенскага раёна.
І не таму, што вяскоўцы не хацелі дапамагчы сваім сціплым узносам Савецкай дзяржаве, а таму, што і на гэты сціплы ўзнос не хапала грошай. Хтосьці параіў начальству ўзяць у камісію па арганізацыі пазыкі маладую настаўніцу. Кажуць, Вольга спачатку заўпарцілася, а потым выставіла ўмову: у вёсцы Іванаўцы не павінна быць людзей з раёна. Яна паспрабуе справіцца з гэтым заданнем, па тым часе нялёгкім і адказным, адна. І папрасіла для гэтага тыдзень. І справілася…
Вялікім здабыткам раённай бібліятэкі з’яўляюцца літаратурныя творы сталых жыхароў Бераставіччыны. Падчас урачыстага сходу, прысвечанага 35-годдзю Бераставіцкай раённай арганізацыі “Беларускае грамадскае аб’яднанне ветэранаў”, працавала кніжная выстава “Творчае жыццё нашых ветэранаў”, якую падрыхтавалі супрацоўнікі Бераставіцкай раённай бібліятэкі. Выстава прапанавала ўдзельнікам святочнай сустрэчы пазнаёміцца з вершамі, апавяданнямі, краязнаўчымі работамі і нарысамі нашых знакамітых бераставічан-ветэранаў. Гэта Мікалай Пацэнка, Мікалай Зданчук, Канстанцін Богуш, Галіна Румак, Марына Дзегцярова, Ала Лагада, Канстанцін Станкевіч, Сяргей Габрусевіч, Святлана Пракопік і інш. На працягу многіх гадоў выданнем зборнікаў твораў нашых аўтараў займаецца аддзел маркетынгу Бераставіцкай раённай бібліятэкі імя В.М.Кавалеўскага.
У межах акцыі “Чытаем разам” бібліятэкар філіяла “Масалянская інтэграваная сельская бібліятэка” наведала мясцовую школу з гучнымі чытанні “Паэзіі цудоўны свет”. Дзеці даведаліся, што паэтычныя творы беларускіх пісьменнікаў прымушаюць па-новаму бачыць свет, рабіць нечаканыя адкрыцці і насычацца эмоцыямі і пачуццямі. Дзеці чыталі вершы Я. Коласа, Ул. Мазго, Ул. Марчука, А. Зэкава і інш.
Уникальный экспонат прописался в фондах Свислочского историко-краеведческого музея. Здесь хранятся костные останки настоящего мамонта, который обитал на берестовицкой земле 10 — 15 тысяч лет назад. 26 августа 1992 года кость мамонта обнаружил заведующий участком колхоза «Пограничный» Берестовицкого района Пётр Семёнович Лизунков. Найдена она была в глее при очистке озера в деревне Грицевичи на глубине трех метров. До сих пор остаются загадкой причина смерти этого мамонта, его возраст и вес. По этому поводу можно строить лишь предположения. Однако найденная кость еще раз подтверждает вывод исследователей о широком распространении мамонтов на территории Западной Беларуси. Можно с уверенностью говорить о том, что и наши края были обитаемы в далеком прошлом – в архаичные времена задолго до появления человека здесь жили мамонты.
540 гадоў з дня нараджэння Хадкевіча Аляксандра Іванавіча (1475-1549), дзяржаўнага дзеяча ВКЛ, ваяводы Навагародскага, маршалка гаспадарскага, мецэната, першага ўладальніка Бераставіцы ў 1506 – 1549 гг.
515 гадоў з дня нараджэння Хадкевіча Рыгора Аляксандравіча (каля 1500 – 12.11.1572), гетмана Вялікага княства Літоўскага, удзельніка Інфлянцкай вайны з Масковіяй (1564-1583), другога сына ваяводы Навагародскага А.І.Хадкевіча, уладальніка Бераставіцы ў 1550 – 1569 гг.
465 гадоў з часу стварэння акта падзелу радавых уладанняў А.І. Хадкевіча (1550 г.), ваяводы навагародскага, уладальніка Бераставіцы ў 1506 – 1549 гг., паміж яго сынамі Рыгорам, Геранімам і Юрыем. Бераставіца перайшла ва ўласнасць Юрыя і Рыгора . А з 1570 г. яе уладальнікамі сталі дзеці Юрыя Хадкевіча (к. 1509-1569), ад якога бярэ пачатак бераставіцкая лінія Хадкевічаў.
425 гадоў з дня нараджэння Хадкевіча Крыштофа (каля 1590-1652), дзяржаўнага і ваеннага дзеяча Вялікага Княства Літоўскага, кашталяна трокскага (1633—1636 гг.), віленскага (1636—1642 гг.), ваяводы віленскага з 1642 г., старасты гродзенскага, бабруйскага, крэўскага, уладальніка Вялікай Бераставіцы ў 1617 -1652 гг. Пры Крыштофе ў мястэчку з’яўляецца драўляны палац Хадкевічаў.
420 гадоў з дня смерці Хадкевіча Ежы Юр’евіча (? – 26.10.1595, Бераставіца), дзяржаўнага дзеяча Вялікага княства Літоўскага, маршалка Трыбунала Літоўскага, старасты жмудскага, уладальніка Бераставіцы да 1595 г., пахаванага ў склепе касцёла Звеставання Панны Марыі.
400 гадоў з часу асвячэння (1615) касцёла Звеставання Панны Марыі ў Вялікай Бераставіцы, помніка архітэктуры позняга барока, фундатарам якога быў Геранім Хадкевіч (1565 – 1617), кашталян віленскі і стараста брэст-літоўскі, уладальнік Вялікай Бераставіцы ў 1595-1617 гг. Касцёл у 1615 г. быў пабудаваны з дрэва і асвячоны віленскім біскупам Бенедыктам Войнам (?-1615).
385 гадоў з дня нараджэння Мнішка Ежы Яна Вандаліна (каля 1630-1693), дзяржаўнага дзеяча Рэчы Паспалітай, кашталяна санацкага (з 1678 г.), ваяводы валынскага (1684-1692), уладальніка Вялікай Бераставіцы ў 1661-1693 гг., фундатара будаўніцтва драўлянага касцёла ў Рудаве – месце культу абраза Божай Маці Рудавай.
345 гадоў з дня нараджэння Мнішка Юзафа Вандаліна (1670-1747), дзяржаўнага дзеяча і буйнейшага магната Рэчы Паспалітай, маршалка вялікага кароннага, кашталяна кракаўскага, мецэната, уладальніка Вялікай Бераставіцы ў 1700-1747 гг., які ахвяраваў грошы на будаўніцтва ў Бераставіцы новага мураванага касцёла замест згарэлага ў 1741 г. драўлянага
265 гадоў назад (1750 г.) граф Тадэуш Дунін-Юндзіл (каля 1720 – 1771) пачаў будаўніцтва палаца ў Мураванай Бераставіцы. Будаўніцтва завяршыў яго сын Францішак Дунін-Юндзіл, падкаморы гродзенскі, маршалак шляхты Гродзенскага павета.
Скарб дваранскага рода Нямцэвічаў быў знойдзены 18 жніўня 1989 года на тэрыторыі пагранзаставы Мінчыкі ваеннаслужачымі в/ч 2141 М. Каленчуком і В. Касцецкім падчас здабычы пяску на месцы былога фальварка Цецяроўка.
У пачатку ХХ стагоддзя Нямцэвічы парадніліся з Касакоўскімі бераставіцкай лініі і пражывалі ў маёнтку Цецяроўка. Цікавасць да гэтага роду я праявіў, вывучаючы спадчыну Касакоўскіх на Бераставіччыне. У кнізе А. Гладышчука “Нямцэвічы. Сапраўдная гісторыя” (Мінск, 2009) сустрэў пісьмо Ежы Урсын-Нямцэвіча ад 28 студзеня 1990 года, які з’яўляецца непасрэдным удзельнікам хавання памятных рэчаў пад Мінчыкамі.
Пісьмо з’явілася водгукам на публікацыю артыкула “Тайна скарбу” ў “Гродзенскай праўдзе” ад 26 жніўня 1989 года. З ліста Ежы стала вядома, што свае памятныя рэчы хавалі трое чалавек: ён сам, дзядзька-вайсковец Ежы Урсын-Нямцэвіч, уладальнік маёнтка Цецяроўка, і яго 16-гадовы сын Юзаф. Аўтар ліста меў на той час 15 год. Хавалі найбольш каштоўныя сямейныя рэліквіі. Гэта два срэбныя імянныя кубкі канца ХVII-XVIII стагоддзяў Юліяна Урсын-Нямцэвіча. Адзін з іх зроблены ў Гданьску майстрам М. Якабам і аздоблены рэльефнымі выявамі сцэн, якія датычацца святаў, звязаных з Раством Хрыстовым. У другім кубку варшаўскі майстар Т. Клімашэўскі ўмацаваў калекцыю з дваццаці манет і медалёў XIV–XVIII стагоддзяў.
Сярод вайсковых памятных рэчаў – бронзавая булава Андрэя Урсын-Нямцэвіча, камандзіра пераможнай бітвы з туркамі пад Венай у 1683 годзе. Булава сімвалічная, мае серыю партрэтаў ваяроў паміж шчытамі з пчоламі. Булава, як джала, напамінае ворагам аб небяспецы. Ёсць тут і рынграф афіцэрскі XVIII ст. часоў паўстання Тадэвуша Касцюшкі (1794 г.), ад’ютантам якога быў Юліян Урсын-Нямцэвіч. На бронзавай шчытападобнай пласціне награвіраваны польскі арол у кароне з медальёнам на грудзях.
У мінчыцкай калекцыі таксама тры ўзнагароды – знакі палкоў войска Польскага 1920-1929 гадоў, якія належалі ротмістру Ежы Урсын-Нямцэвічу,
Малыя Ёдкавічы, археалагічны помнік — могільнік культуры шарападобных амфар (2-я пал. 3-га тыс. да н. э.) каля в. Малыя Ёдкавічы Бераставіцкага раёна Гродзенскай вобласці. Быў размешчаны на паўд-зах. ускраіне вёскі. У час распрацоўкі пясчанага кар’ера знойдзены косці, гліняны посуд, каменныя і касцяныя вырабы. У 1971 г. К. Т. Кавальская даследавала рэшткі пахавання ў каменнай скрыні і сабрала артэфакты пад сценкай кар’ера. Знойдзены вузкае шліфаванае долата з крэменю, касцяное долата, 2 іклы дзіка, цэлая і фр-ты 2 амфар, шыракагорлая амфара, арнаментаваная па шыйцы авальнымі ямкавымі наколамі і адбіткамі лінейнага штампа.
За 0,2 км на поўдзень ад вёскі, на ўзвышаным правым беразе р. Свіслач, ва ўрочышчы Царковішча. Захавалася каля 10 магіл яцвяжскага паходжання (14 — 16 ст). Выявіў у 1937 г. А. Лявіцкі, абследаваў у 1984 г. Я. Г. Звяруга. На некаторых камянях ёсць крыжападобныя знакі. Раскопкі не праводзіліся. 
Ці задумваемся мы над тым, якую цікавую спадчыну заставілі нашы продкі ў нашых родных мясцінах? Ходзячы па будзёнай Бераставіцы мы яе не заўважаем і, сапраўды, патрэбен зрок дзіцяці, каб адкрыць нешта незвычайнае. Яшчэ ў дзяцінстве, блукаючы каля сённяшняга раённага шпіталя і, шукаючы першыя веснавыя кветкі, я выпадкова сутыкнулася з нечым, што вельмі ўразіла мяне. Тады я пабегла дамоў і зашчабятала сваёй матулі, што знайшла камень-гузік, вельмі вялікі і непадобны на іншыя. Матуля не паверыла мне, мабыць я была яшчэ зусім маленькай у яе вачах, хоць мне і было на той час 10 год. З цягам часу я забыла аб знаходцы, а, калі вучылася на ІІ курсе ГрДУ, то прыгадала аб гэтым. Я не магла паверыць у тое, калі зноў убачыла сваімі ўласнымі вачамі гэты “зузік”, што праз такі вялікі адрэзак часу ён заставаўся ляжаць на сваім месцы.
I жылі дзесці ў гэтых краях прыгожы, ростам ладны i да работы здатны юнак, якога ўсе празвалі за яго прыгажосць i статнасць Бераст. А ў суседняй сям’і жыла не менш прыгожая, увішная i да сямейных клопатаў спраўная дзяўчына з прыгожым імем Тавіца. 3 дзяцінства ведалі яны адзін аднаго, i калі прыспела часіна, то й мілавацца сталі. Такое ўжо каханне ў іх распачалося, што i расказаць пра яго цяжка. Глядзяць людзі, зайздросцяць. Кожны, вядома, маладосць сваю прыгадвае. Не адна сляза скацілася на грудзі ў мужчын i жанчын.
У ліпені 1563 года ўжо яго сыну, Вялікаму старасце Вялікага княства Літоўскага, Рыгору Хадкевічу “за успешно проведенные переговоры о перемирии с Великим князем Московским, которые он вёл с большим риском и государственной мудростью” пераходзяць у пажыццёвае валоданне “фальварак Клепачы з пабудовамі, землямі і царквой, што знаходзяцца пры ім”, а таксама навакольныя вёскі.
